Siyasi ideolojiler listesi

Siyasi ideoloji, bir toplumun veya bireyin siyasi düşüncelerini, inançlarını ve değerlerini şekillendiren ve belirleyen temel fikirler ve prensipler bütünüdür. Siyasi ideolojiler, bir ülkenin yönetim biçisi, ekonomi, sosyal adalet, özgürlükler, dış politika ve diğer önemli konular hakkındaki görüşleri içerir. Her ideoloji, belli bir dünya görüşünü yansıtır ve bu görüşe dayalı olarak politika ve yönetim önerileri sunar.

İşte bazı yaygın siyasi ideolojiler ve temel özellikleri:

1. Liberalizm

Temel İlkeler: Bireysel özgürlük, eşitlik, insan hakları ve özel mülkiyet.
Ekonomi: Serbest piyasa ekonomisi ve sınırlı devlet müdahalesi.
Rolü: Devlet, bireylerin haklarını korumak ve rekabeti teşvik etmekle sınırlıdır.

2. Konservatizm

Temel İlkeler: Gelenek, otorite, toplumsal düzen ve sınırlı değişim.
Ekonomi: Piyasa ekonomisi, ancak devletin sosyal dengeyi koruma rolü vardır.
Rolü: Devlet, toplumsal değerleri ve düzeni korumak için gerektiğinde müdahale eder.

3. Sosyalizm

Temel İlkeler: Eşitlik, toplumsal adalet, ortak mülkiyet ve gelir dağılımının dengelenmesi.
Ekonomi: Devlet veya kamu sektörü, temel endüstrileri ve kaynakları kontrol eder.
Rolü: Devlet, ekonomik eşitsizliği azaltmak ve sosyal hizmetleri sağlamak için daha fazla müdahale eder.

4. Komünizm

Temel İlkeler: Ortak mülkiyet, sınıfsız toplum, devletin ortadan kaldırılması.
Ekonomi: Üretim araçları kolektif olarak sahiplenilir ve ekonomik kaynaklar toplumun kolektif kontrolü altındadır.
Rolü: Devlet, nihai olarak kendini fesheder ve toplum sınıfsız bir topluma doğru ilerler.

5. Milliyetçilik

Temel İlkeler: Ulusal kimlik, bağımsızlık ve milli çıkarların korunması.
Ekonomi: Genellikle ekonomik milliyetçilik vardır, yani yerli endüstrilerin ve kaynakların korunması.
Rolü: Devlet, ulusal birliği ve bağımsızlığı koruma amacı güder.

6. Liberteryenizm

Temel İlkeler: İndividüel özgürlük, bireysel haklar ve devlet müdahalesinin minimize edilmesi.
Ekonomi: Serbest piyasa ekonomisi ve sınırlı devlet müdahalesi savunulur.
Rolü: Devletin müdahalesi sınırlıdır ve bireylerin kendi tercihlerini yapma özgürlüğü vardır.

7. Feminizm

Temel İlkeler: Cinsiyet eşitliği, kadın hakları ve cinsiyet ayrımcılığının sona erdirilmesi.
Ekonomi: Kadınların ekonomik eşitliği ve fırsatları savunulur.
olü: Devlet, cinsiyet eşitliğini teşvik etmek ve cinsiyet ayrımcılığını engellemek için politika yapabilir.

Siyasi ideolojiler, toplumlarda ve ülkelerde siyasi partilerin ve liderlerin politika ve kararlarını şekillendiren önemli bir faktördür. İnsanlar ve gruplar, kendi siyasi ideolojilerine dayalı olarak belirli politika hedefleri ve reformlar önerirler. Ancak, bu ideolojiler farklı yorumlara ve varyasyonlara sahip olabilir ve her ülkenin veya toplumun siyasi manzarası farklıdır. Siyasi ideolojiler, politika ve toplumun evrilen ihtiyaçlarına cevap vermek için zaman içinde değişebilir ve dönüşebilir.

Sosyoloji, ideolojilerin temeli ve siyaset bilimciler

Sosyoloji, ideolojilerin temeli ve siyaset bilimcilerle olan ilişkisi karmaşık ve önemli bir konudur. Bu konuyu anlamak için, sosyoloji, ideolojiler ve siyaset bilimi arasındaki ilişkiyi ayrı ayrı ele almalıyız

1. Sosyoloji: Sosyoloji, toplumun yapılarını, ilişkilerini, davranışlarını ve değişimlerini inceleyen bir disiplindir. Bu bilim dalı, toplumsal olayları ve süreçleri anlamaya ve açıklamaya çalışır. Sosyologlar, toplumun sosyal dinamiklerini ve toplumsal etkileşimleri analiz ederler.

Sosyolojinin ideolojilerle ilişkisi: Sosyoloji, ideolojilerin toplum içinde nasıl yayıldığını, kabul edildiğini veya reddedildiğini inceleyebilir. İdeolojiler, bir toplumun değerleri, inançları ve normları üzerinde önemli etkilere sahiptir. Sosyologlar, ideolojilerin toplumsal yapıya etkilerini araştırabilirler. Örneğin, bir ideoloji eşitsizliği teşvik ediyor veya azaltıyorsa, bu toplumun sınıfsal veya cinsiyet temelli yapılarına nasıl yansır? Sosyoloji, ideolojilerin toplumsal değişime nasıl katkıda bulunduğunu ve toplumların evrimini nasıl etkilediğini inceleyebilir. Belirli bir ideoloji, toplumsal reformlar veya politika değişiklikleri için bir katalizör olabilir.

2. İdeolojiler: İdeoloji, belli bir toplumun veya siyasi hareketin temel inançlarını, değerlerini ve ideallerini ifade eden bir sistemdir. İdeolojiler, bir toplumun veya bireyin dünya görüşünü ve siyasi eylemlerini şekillendirir. Örnek ideolojiler arasında liberalizm, konservatizm, sosyalizm, komünizm, milliyetçilik ve dini ideolojiler bulunur.

İdeolojilerin sosyoloji ile ilişkisi: İdeolojiler, toplumun değerlerini ve normlarını yansıtır. Bu nedenle, sosyologlar, belirli bir ideolojinin bir toplumun kültürel ve sosyal yapıları üzerindeki etkisini inceleyebilirler. İdeolojiler, siyasi partilerin ve örgütlerin temel motivasyonlarını ve politika önerilerini belirler. Sosyologlar, ideolojilerin siyasi süreçlere ve siyasi katılıma etkilerini araştırabilirler. İdeolojiler, toplumsal değişimi etkileyebilir. Örneğin, bir ideoloji, toplumsal reformları veya devrimleri teşvik edebilir veya bunlara karşı çıkabilir.

3. Siyaset Bilimciler: Siyaset bilimi, siyasi süreçleri, hükümetleri, politika oluşturmayı ve siyasi sistemleri inceleyen bir disiplindir. Siyaset bilimciler, siyasi partilerin, hükümetlerin ve politika yapıcıların kararlarını ve politikalarını analiz ederler.

Siyaset bilimcilerin sosyoloji ve ideolojilerle ilişkisi: Siyaset bilimciler, ideolojilerin siyasi partilerin ve siyasi liderlerin politika önerilerini ve stratejilerini nasıl şekillendirdiğini incelerler. Siyaset bilimciler, toplumun ideolojik bölünmelerini ve seçim sonuçlarına nasıl yansıdığını araştırabilirler. Siyaset bilimi, toplumsal değişimin ve politika değişikliklerinin ideolojik temellerini inceleyebilir ve bu değişikliklerin topluma etkilerini analiz edebilir.

Jean-Jacques Rousseau

Jean-Jacques Rousseau (28 Haziran 1712 - 2 Temmuz 1778), 18. yüzyılın önemli bir Fransız filozofu, yazarı ve düşünürüdür. Rousseau, Aydınlanma döneminin önde gelen figürlerinden biri olarak kabul edilir ve fikirleri büyük ölçüde toplumsal ve siyasi teoriler üzerine odaklanmıştır.

Yaşamı: Jean-Jacques Rousseau, Cenevre, İsviçre'de doğdu. Babası bir çuhacı, annesi ise bir terziydi. Çocukluğu ve gençliği zorlu koşullarda geçti ve ailesinin maddi sıkıntıları nedeniyle eğitim alamadı. 16 yaşında ailesini terk ederek İsviçre'nin farklı şehirlerinde dolaşmaya başladı ve farklı işlerde çalıştı. Paris'e taşındıktan sonra müzik ve yazı konularına ilgi duymaya başladı. Daha sonra müzik öğretmeni ve müzik teorisyeni olarak tanınmaya başladı.

Temel Fikirleri: "Toplum Sözleşmesi" adlı eseriyle Rousseau, toplumun insanlar arasındaki doğal eşitsizliklerin ve adaletsizliklerin kaynağını ele aldı. Ona göre, insanlar doğada özgür ve eşitken, toplumlaşma süreciyle özgürlüklerini kaybetmişlerdir. Rousseau, "İnsanlar arasında doğal eşitsizlik vardır, çünkü doğada farklı yeteneklere sahip insanlar bulunur. Ancak toplumsal eşitsizlik, insanlar arasında toplumsal ve ekonomik statülerin yaratılması sonucu ortaya çıkar" şeklinde düşünmüştür. "Genel İrade" kavramı, Rousseau'nun toplumun temelini oluşturan fikirlerden biridir. Ona göre, bireylerin iradeleri, bir araya gelerek bir "genel irade" oluşturur ve bu irade, toplumun yasalarını ve kurallarını belirler. Rousseau, doğal haliyle insanların özgür ve mutlu olduğunu savunur ve sivil toplumun insanların özgürlüğünü sınırladığını düşünür.

Eserleri: "Toplum Sözleşmesi" (Du Contrat Social) - Toplumun temel ilkelerini ele alan bu eser, Rousseau'nun en önemli eserlerinden biridir. "Emile, ya da Eğitim Üzerine" (Émile, ou De l'éducation) - Eğitim ve çocuk yetiştirme konularına odaklanan bu eser, çocuk eğitimi üzerine önemli fikirler içerir. "İtiraflar" (Les Confessions) - Rousseau'nun otobiyografik eseridir ve kendi yaşamını ve düşüncelerini detaylı bir şekilde anlatır.

Jean-Jacques Rousseau, fikirleri ve eserleriyle hem Aydınlanma dönemi düşüncesi hem de modern siyaset teorisine büyük etki yapmıştır. Rousseau'nun düşünceleri, toplumsal sözleşme, özgürlük, eşitlik ve demokrasi gibi konularda ileri sürdüğü fikirler hala günümüzde tartışılan ve değerli kabul edilen önemli konulardır.

Karl Marx

Karl Marx (5 Mayıs 1818 - 14 Mart 1883), 19. yüzyılın önemli bir Alman filozofu, siyaset bilimcisi, ekonomist ve toplum teorisyeni olarak tanınır. Marx, en çok komünizm doktrini ve "Kapital" adlı eseri ile bilinir. Marx'ın fikirleri, modern siyaset teorisi ve toplum bilimlerinin önemli bir bileşenini oluşturur.

Yaşamı: Karl Marx, Trier, Prusya Krallığı'nda doğdu. Ailesi Yahudi bir aileden geliyordu, ancak babası Lutheran (Protestan) bir din adamıydı. Genç yaşta Hristiyan okullarda eğitim aldıktan sonra Bonn ve Berlin üniversitelerinde hukuk ve felsefe eğitimi gördü. Felsefe eğitimi sırasında Hegel'in idealist felsefesi ve Friedrich Engels ile tanışması, Marx'ın düşünsel gelişiminde önemli bir rol oynadı. Marx, Paris'te, Brüksel'de ve sonunda Londra'da sürgünde yaşadı. Sürgün dönemlerinde diğer radikal düşünürlerle temas kurdu ve fikirlerini geliştirdi.

Temel Fikirleri: Tarih ve Diyalektik Materyalizm: Marx, tarih ve toplumun gelişimini anlamak için diyalektik materyalizmi kullandı. Ona göre, tarih, çatışma ve sınıf mücadelesi gibi temel çatışmaların sonucunda ilerler. Sınıf Mücadelesi: Marx, toplumun tarihini sınıf mücadelesi üzerinden açıklar. Ona göre, toplum iki ana sınıf arasındaki çatışma üzerine kurulmuştur: burjuvazi (sermaye sahipleri) ve proletarya (işçi sınıfı). Kapitalizmin Eleştirisi: Marx, kapitalizmin sınıfsal eşitsizlik, sömürü ve krizler yarattığını iddia etti. "Kapital" adlı eserinde, kapitalizmin işleyişini ve eleştirilerini detaylı bir şekilde sundu. Komünizm: Marx, kapitalizmin yerine daha adil bir toplum düzeni olan komünizmi savundu. Komünizmde üretim araçları kolektif olarak sahiplenilir ve ürünler toplumsal olarak dağıtılır. Bu, sınıfsız bir toplum ve eşitlik ideali taşır. Devrim ve Proletaryanın Bilinçlenmesi: Marx, proletaryanın (işçi sınıfı) bilinçlenmesi ve sınıf mücadelesi yoluyla devrim yapması gerektiğini öne sürdü. Bu devrim, kapitalizmin yerini komünizme bırakması için gereklidir.

Eserleri: "Kapital" (Das Kapital): Marx'ın en önemli eseri olarak kabul edilir ve modern ekonomi ve siyaset teorisine büyük etki yapmıştır. Bu eserde kapitalizmin eleştirisi yapılır ve sömürü kavramı detaylı bir şekilde incelenir. "Komünist Manifesto" (Komünist Manifesto): Marx ve Engels'in ortaklaşa yazdığı bu manifesto, komünizmin temel ilkelerini ve hedeflerini açıklar. "Toplumun Eleştirisi" (Critique of Society): Marx'ın fikirlerini geliştirdiği ve toplumsal değişim üzerine düşündüğü bir dizi yazısı bulunmaktadır.

Karl Marx'ın fikirleri, dünya çapında önemli siyasi hareketlerin ve devrimlerin ilham kaynağı olmuştur. Marx'ın eserleri, sosyalizm ve komünizmin gelişiminde büyük bir rol oynamış ve modern siyaset teorisini derinlemesine etkilemiştir. Ancak Marx'ın fikirleri hala tartışma konusu olup, farklı yorumlara ve eleştirilere tabi tutulmaktadır.

Thomas Hobbes

Thomas Hobbes (5 Nisan 1588 - 4 Aralık 1679), İngiliz filozof, politika teorisyeni ve hukukçu olarak tanınır. Hobbes, özellikle "Leviathan" adlı eseri ile ünlüdür ve sosyal sözleşme teorisi üzerine yaptığı çalışmalarla modern siyaset biliminin öncülerinden biri olarak kabul edilir.

Yaşamı: Thomas Hobbes, Westport, İngiltere'de doğdu ve bir rahip olan babasıyla bir avukatın kızı olan annesi tarafından yetiştirildi. Oxford Üniversitesi'nde eğitim aldı ve felsefe ve siyaset konularında ileri düzeyde eğitim gördü. Hobbes, 30 yıl boyunca çeşitli soylu ailelerin öğretmenliğini ve öğrenci refakatçiliğini yaparak Avrupa'da dolaştı ve bu dönemde birçok önemli düşünürle tanıştı. İngiltere'ye dönünce siyasi ve felsefi yazılar yazmaya başladı ve bu yazılar, onun ölümünden sonra büyük bir etki yarattı.

Temel Fikirleri: Tabula Rasa (Temiz Sayfa): Hobbes'a göre, insanlar doğuştan hiçbir şey bilmezler ve zihinleri boştur (tabula rasa). Bilgi ve deneyim sadece duyusal algılamalardan gelir.Doğal Durum (State of Nature): Hobbes, insanların doğal durumunu savaş, karmaşa ve çatışma içinde bir durum olarak tanımlar. Ona göre, insanlar doğal olarak rekabetçi ve savaşçıdır ve herkes kendi çıkarlarını korumak için her şeyi yapar. Toplum Sözleşmesi (Social Contract): Hobbes, insanların doğal durumdan kaçmak ve toplumsal düzeni sağlamak için bir sözleşme yapmaları gerektiğini savunur. Bu sözleşme, bireylerin egemen bir otoriteyi tanımaları ve bu otoritenin koruma sağlaması anlamına gelir. Leviathan: "Leviathan" adlı eseri, Hobbes'un toplumsal sözleşme teorisini açıkladığı ve devletin "Leviathan" olarak adlandırdığı merkezi otoriteyi tanımladığı eseridir. Devlet, insanların güvenlik ve düzenini sağlamak için gereklidir. Mutlak Monarşi (Absolute Monarchy): Hobbes, en etkili devlet biçiminin mutlak monarşi olduğunu savunur. Ona göre, tek bir otoriteye sahip olan bir hükümet, toplumsal düzeni en iyi şekilde sağlar.

Max Weber

Max Weber (21 Nisan 1864 - 14 Haziran 1920), Alman sosyolog, ekonomist, politika teorisyeni ve filozof olarak tanınır. Weber, sosyal bilimlerde büyük bir etki yapmış ve modern sosyolojiye önemli katkılarda bulunmuştur. Onun çalışmaları, sosyal eylem teorisi ve bürokrasi teorisi gibi konularda özellikle etkili olmuştur.

Yaşamı: Max Weber, Erfurt, Prusya Krallığı (şu anda Almanya'nın bir parçası) doğumlu bir ailede dünyaya geldi. Babası, bir hukuk profesörüydü ve annesi, bir ünlü sanatçıydı. Heidelberg, Berlin ve Göttingen üniversitelerinde öğrenim gördü ve hukuk, tarih, ekonomi ve felsefe konularında eğitim aldı. Akademik kariyerine hukuk profesörü olarak başladı ve daha sonra sosyoloji alanına ilgi duyarak sosyolog olarak tanınmaya başladı. Weber, aynı zamanda politika teorisyeni olarak da önemli bir figürdü ve Almanya'daki siyasi olayları yakından izledi.

Temel Fikirleri: Sosyal Eylem (Social Action): Weber, toplumun ve insan davranışının anlaşılmasının temelinde "sosyal eylem" kavramını koyar. Sosyal eylem, insanların kendi amaçlarına yönelik davranışlarıdır ve bu eylemler anlam ve nedenlerle bağlantılıdır. İdeal Tipler (Ideal Types): Weber, sosyal bilimlerde kullanılan analitik araç olarak "ideal tipler"i tanıttı. İdeal tipler, gerçek dünya gözlemlerinin soyutlaştırılmış ve idealize edilmiş modelleridir ve sosyal fenomenleri anlamada yardımcı olur. Sosyal Sınıflar ve Statüler (Social Classes and Statuses): Weber, sosyal sınıfın ekonomik faktörlerin ötesine geçerek sosyal prestij ve güç faktörlerini de içerdiğini savunur. Ayrıca, sosyal statülerin de toplumsal hiyerarşi üzerinde etkili olduğunu vurgular. Rasyonel İşleyiş (Rationalization): Weber, modern toplumun rasyonelleştiğini ve bu rasyonelleşmenin ekonomik, kültürel ve toplumsal alanlarda görüldüğünü öne sürer. Bürokrasinin rasyonelleşmesi konusuna da önem verir. Protestan Etiketi ve Kapitalizm: Weber, "Protestan Etiketi ve Kapitalizmin Ruhu" adlı eserinde, Protestan Reformasyonu'nun kapitalizmin gelişimini nasıl etkilediğini araştırır. Ona göre, Protestan ahlaki değerler, kapitalizmin oluşumunda önemli bir rol oynamıştır.

Siyasi ideolojiler listesi

Anarşizm

Uluslararası oluşumlar

Klasik anarşizm

Post-klasik

Çağdaş

Karşıt görüş

Anarşizm ve din

Afrika

Amerika

Asya

Avrupa

Okyanusya

Genel

Diğer

Karşıt görüş

Otoriteryanizm ve din

Teokrasi

Afrika

Amerika

Asya

Avrupa

Genel

Diğer

Bölgesel türleri

Komünizm

Uluslararası oluşumlar

Enternasyonal İşçi Komitesi (Troçkizm)
Devrimci Uluslararası Yeniden Gruplandırma Komitesi (Troçkizm)
Dördüncü Enternasyonal'in Yeniden Kuruluş Koordinasyonu (Troçkizm)
Dördüncü Enternasyonal (Troçkizm)
Uluslararası Bolşevik Eğilim (Troçkizm)
Dördüncü Enternasyonal'in Uluslararası Komitesi (Troçkizm)
Enternasyonal Komünist Akım (sol komünizm)
Uluslararası Komünist Lig (Dördüncü Enternasyonal) (Troçkizm)
Uluslararası Komünist Parti (sol komünizm)
Uluslararası Marksist-Leninist Parti ve Örgütler Konferansı (Uluslararası Bülten) (maoizm)
Uluslararası Marksist-Leninist Parti ve Örgütler Konferansı (Birlik ve Mücadele) (Hocaizm)
Devrimci Parti ve Örgütlerin Enternasyonal Koordinasyonu (anti-revizyonizm)
Halkların Uluslararası Mücadele Birliği (Marksizm-Leninizm)
Uluslararası Marksist Eğilim (Troçkizm)
Uluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı (Marksizm-Leninizm)
Uluslararası Sosyalist Alternatif (Troçkizm)
Uluslararası Sosyalist Eğilim (Troçkizm)
Uluslararası İşçi Birliği - Dördüncü Enternasyonal (Troçkizm)
İşçilerin Uluslararası Birliği - Dördüncü Enternasyonal (Troçkizm)
Enternasyonalist Komünist Eğilim (sol komünizm)
Enternasyonalist Komünist Birlik (Troçkizm)
Beşinci Enternasyonal Ligi (Troçkizm)
Dördüncü Enternasyonal Ligi (Troçkizm)
Dördüncü Enternasyonal'in Yeniden İnşası için İrtibat Komitesi (Troçkizm)
Devrimci Komünist Enternasyonal (Troçkizm)
Troçkist Fraksiyon – Dördüncü Enternasyonal (Troçkizm)
Dördüncü Enternasyonal Birleşik Sekreterliği (Troçkizm)
Dünya Sosyalist Hareketi
Uluslararası İşçiler Dördüncü Enternasyonali Yeniden İnşa Edecek (Troçkizm)

Otoriteryen

Leninizm

Marksizm-Leninizm

Liberteryen

Marksizm

Diğer

Karşıt görüş

Din ve komünizm

Afrika

Amerika

Asya

Avrupa

Okyanusya

Muhafazakârlık

Uluslararası oluşumlar

Genel

Gericilik

Karşıt görüş

Muhafazakârlık ve din

Afrika

Amerika

Asya

Avrupa

Okyanusya

Genel

Diğer

Doğrudan demokrasi hareketleri

Hristiyan demokrasi

Uluslararası oluşumlar

Genel

Diğer

Afrika

Mısır
Fas

Asya

Amerika

Avrupa

Okyanusya

Avusturalya

Çevrecilik

Uluslararası oluşumlar

Genel

Kimlik siyaseti

Uluslararası oluşumlar

Yaşa bağlı hak hareketleri

Hayvan hakları hareketleri

Engellilikle ilgili hak hareketleri

Genel

Karşıt görüş

Antifeminizm

LGBT sosyal hareketleri

Liberalizm

Uluslararası oluşumlar

Genel

Diğer

Karşıt görüş

Afrika

Asya

Avrupa

Okyanusya

Liberteryenizm

Uluslararası oluşumlar

Sol liberteryenizm

Sağ liberteryenizm

Diğer

Liberteryen muhafazakârlık

Uluslararası oluşumlar

Genel

Etnik

Diğer

Siyasi enternasyonal

İlerici İttifak

Genel

İlgili kavramlar

İlerlemecilik

Uluslararası oluşumlar

Genel

Diğer

Karşıt görüş

Anti-ilerlemecilik

İlerlemecilik ve din

İslami ilerlemecilik

Siyasi İslam

Sosyal demokrasi

Uluslararası oluşumlar

Genel

Diğer

Siyasi enternasyonaller

Genel

Otoriter

Özgürlükçü