Komünizm

Ansiklopedi sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla

Komünizm, siyasi, ekonomik ve toplumsal bir ideoloji ve harekettir. Temel olarak, toplumun kaynaklarının kolektif olarak sahip olunması, sınıfsız bir toplumun kurulması ve üretim araçlarının kamu mülkiyetine geçmesini savunur.

Komünizmin Temel Prensipleri

Komünizmin temel prensipleri, birçok farklı yoruma tabi tutulmuş olsa da, genellikle şu ana ilkeleri içerir:

1. Toplumsal Mülkiyet: Komünizm, üretim araçlarının (fabrikalar, topraklar, madenler vb.) kolektif olarak sahip olunması gerektiğini savunur. Bu, özel mülkiyetin kaldırılması ve kaynakların toplumun ortak yararına kullanılması anlamına gelir.

2. Sınıfsız Toplum: Komünizm, sınıfsız bir toplumun hedeflenmesini vurgular. Kapitalist toplumda var olan sınıfların (burjuvazi ve proletarya) ortadan kaldırılması amaçlanır. İşçi sınıfı ve diğer sınıflar arasındaki ekonomik eşitsizliğin giderilmesi hedeflenir.

3. Ürünlerin Adaletli Dağılımı: Komünizm, üretimden elde edilen ürünlerin toplumun ihtiyaçlarına göre adil bir şekilde dağıtılmasını amaçlar. Herkesin temel ihtiyaçlarını karşılayacak kadar mal ve hizmete erişimi olmalıdır.

4. Devletin Evrimi: Bazı komünist görüşler, devletin evrilen bir kurum olarak kabul eder ve komünizme ulaşıldığında devletin kendiliğinden kaybolacağını öngörürler. Diğerleri ise devletin bir dönüşüm sürecine ihtiyaç duyacağını düşünürler.

5. Ulusal ve Uluslararası Dayanışma: Komünistler, sadece ulusal değil, aynı zamanda uluslararası düzeyde işçi sınıfının birliğini savunurlar. İşçi sınıfının dünya genelinde birleşerek kapitalist sistemi yıkması gerektiğine inanırlar.

Komünizmin Tarihçesi

Komünizmin tarihçesi, 19. yüzyılın ortalarına dayanır ve bir dizi önemli dönemi içerir:

  • Fransız Devrimi (1789-1799): Fransız Devrimi, eşitlik, özgürlük ve kardeşlik ilkesini öne çıkardı. Bu devrim, bazı komünist düşünce ve ideallerin tohumlarını atmış olabilir.
  • İlk Sosyalist Düşünürler: 19. yüzyılın başlarında, özellikle Henri de Saint-Simon, Charles Fourier ve Robert Owen gibi düşünürler, sosyalizmin temellerini atmış ve toplumsal eşitsizliklere karşı alternatif sistemler önermişlerdir.
  • Karl Marx ve Friedrich Engels: Komünizmin modern formu, Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından geliştirildi. 1848'de yayınlanan "Komünist Manifesto" adlı eserleri, komünist hareketin temelini atmıştır.
  • Rus Devrimi (1917): Bolşeviklerin lideri Vladimir Lenin, Rus Devrimi'ni gerçekleştirerek Sovyetler Birliği'ni kurdu ve komünist bir rejim oluşturdu. Bu, komünizmin pratik bir uygulamasının ilk örneğiydi.
  • Çin Devrimi (1949): Mao Zedong, Çin'de komünist bir rejimi kurdu ve Çin Halk Cumhuriyeti'ni ilan etti. Bu, Asya'da komünizmin yayılmasına öncülük etti.
  • Soğuk Savaş Dönemi (1947-1991): Soğuk Savaş döneminde, kapitalist Batı ve komünist Doğu arasındaki ideolojik çatışma tüm dünyayı etkiledi. Bu dönemde birçok ülke komünist rejimlerle yönetildi.
  • Sovyetler Birliği'nin Çöküşü (1991): 1991'de Sovyetler Birliği'nin çöküşü, komünizmin dünya genelindeki etkisini büyük ölçüde azalttı. Birçok ülkede komünist rejimler yerini demokratik sistemlere bıraktı.

Komünizmin Önde Gelen Figürleri

Komünizmin gelişiminde ve yayılmasında önemli rol oynamış birçok figür bulunmaktadır. İşte bazı önde gelen komünist figürler:

1. Karl Marx: Komünizmin kurucu düşünürlerinden biri olan Karl Marx, "Komünist Manifesto"nun yazarıdır ve komünist teorinin temelini atmıştır.

2. Friedrich Engels: Marx'ın yakın arkadaşı ve işbirlikçisi olan Friedrich Engels, "Komünist Manifesto"nun ortak yazarıdır ve komünist harekete büyük katkılarda bulunmuştur.

3. Vladimir Lenin: Sovyetler Birliği'nin kurucusu olan Lenin, Marksizmi Rusya'ya uyarlayarak komünist bir rejimi başlatmıştır.

4. Mao Zedong: Çin Halk Cumhuriyeti'nin kurucusu olan Mao Zedong, Çin'de komünist bir rejimin önde gelen figürlerindendir.

5. Che Guevara: Küba Devrimi'nin önemli liderlerinden biri olan Che Guevara, Latin Amerika'da komünizmin yayılmasına katkıda bulunmuştur.

Komünizmin Etkileri

Komünizmin etkileri, dünya genelinde farklı biçimlerde görülür:

1. Sosyalizm ve Komünizm: Komünizm, birçok ülkede sosyalist ve komünist hareketlerin temelini oluşturmuştur. Sovyetler Birliği, Çin, Küba gibi ülkelerde komünist rejimler kurulmuştur.

2. İşçi Hakları ve Sendikacılık: Komünist düşünce, işçi haklarının ve sendikacılığın gelişmesine katkı sağlamıştır. İşçi sınıfının örgütlenmesi ve haklarının savunulması, komünizmin etkisi altında gerçekleşmiştir.

3. Sosyal Adalet: Komünizm, toplumsal adalet ve eşitlik ilkelerini vurgular. Bu ilkelere dayalı olarak birçok ülkede sosyal programlar ve reformlar uygulanmıştır.

4. Soğuk Savaş: Soğuk Savaş döneminde, komünizm ve kapitalizm arasındaki çatışma dünya siyasetini etkilemiş ve birçok ülkenin ideolojik olarak tarafını seçmesine yol açmıştır.

5. Eleştiriler ve Yeniden Değerlendirmeler: Komünizm, eleştirilere ve yeniden değerlendirmelere tabi tutulmuştur. Eleştirmenler, komünizmin insan hakları ihlallerine ve totaliter rejimlere yol açabileceğini savunurlar.

Sonuç olarak, komünizm, toplumsal mülkiyet, sınıfsızlık, ürünlerin adaletli dağılımı gibi temel prensipleri içeren bir siyasi, ekonomik ve toplumsal ideolojidir. Tarih boyunca birçok ülkede etkili olmuş ve birçok farklı yorum ve uygulama biçimine sahip olmuştur. Komünizm, sosyalizm, işçi hakları ve toplumsal adalet gibi konularda önemli etkiler yaratmıştır, ancak aynı zamanda eleştirilere ve tartışmalara da konu olmuştur.