Hotakîler
Hotakîler veya Hotak Hanedanı, 18. yüzyılın başlarında Afganistan'da kurulan bir hanedandır. Bu hanedan, Pers İmparatorluğu'nun zayıfladığı bir dönemde Afganistan'ı yönetti ve İran'ın bazı bölgelerini de ele geçirdi.
Hotakîler امپراتوری هوتکیان د هوتکيانو ټولواکمني | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1709-1738 | |||||||||||
 Bayrak | |||||||||||
 Hotaki İmparatorluğu'nun 1728 sonlarındaki haritası | |||||||||||
| Başkent | Kandehar (1709-1722), (1725-1738) İsfahan (1722-1729) | ||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Peştuca (şiir) Farsça (şiir) | ||||||||||
| Resmî din | Sünnilik | ||||||||||
| Hükûmet | Mutlak monarşi | ||||||||||
| Hükümdar | |||||||||||
| |||||||||||
| Tarihî dönem | Yeni Çağ | ||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
| İran tarihi dizisinin bir parçası |
|---|
 |
|
Zaman çizelgesi |
Kökenler ve Yükseliş
Hotakîlerin hikayesi, Mirwais Hotak'ın liderliğinde başlar. Mirwais Hotak, 1709'da Kandahar şehrinde İran'da hükümetin zulmünden memnun olmayan Afgan asilzadeleri ve yerel halkı temsil eden bir isyanın lideriydi. 1709'da Kandahar'ı ele geçirdi ve bu, Hotakîlerin yükselişinin başlangıcıydı.
Hotakîlerin İran Seferi
Mirwais Hotak'ın ölümünün ardından, Afganistan'ın başkenti Kandahar'daki liderlik, yeğeni Mahmud Hotak'a geçti. Mahmud Hotak, İran'ı fethetmeye kararlıydı ve 1722'de İsfahan'ı ele geçirdi. Bu, Safavi İmparatorluğu'nun sonunu işaret etti ve İsfahan'ı ele geçiren Mahmud Hotak, İran'ın kontrolünü ele geçiren ilk Afgan hükümetinin lideri oldu.
Hotakîlerin İran'daki Yönetimi
Hotakîlerin İran'daki yönetimi, kısa ama önemli bir dönemi temsil eder. Mahmud Hotak, İran'ın başkenti İsfahan'da hükümeti kurdu ve kendini şah ilan etti. Ancak Hotakî yönetimi, kısa süre sonra İran'daki diğer güçlü ailelerle mücadele etmek zorunda kaldı. Özellikle Afgan asilzadeleri ve yerel halk arasında birleşik bir yönetim oluşturamadılar.
Afşarlar ve Hotakîlerin Yıkılışı
Hotakîlerin hükümeti, 1729'da Nadir Şah Afşar tarafından devrildi. Nadir Şah Afşar, İran'ı ele geçirdi ve Hotakîlerin yönetimini sona erdirdi. İran'ın kontrolünü ele geçirdi ve Afşar Hanedanı'nı kurdu. Hotakîler, Afganistan'ın bazı bölgelerinde varlıklarını sürdürdüler, ancak İran'da artık iktidar olmadılar.
Mirwais Hotak'ın Mirası
Mirwais Hotak, Afganistan'ın bağımsızlığı için verdiği mücadele ve İran'ı ele geçiren Mahmud Hotak ile birlikte, Hotakîlerin kuruluşuna ve yükselişine ilham kaynağı oldu. Mirwais Hotak, Afgan tarihinde ulusal bir kahraman olarak kabul edilir ve Afganistan'ın bağımsızlık mücadelesinde önemli bir figürdür.
Hotakîlerin Kültürel Mirası
Hotakîlerin yönetimi sırasında, İran'da kültürel ve sanatsal faaliyetlerde bir durgunluk yaşandı. Bunun nedeni, Hotakîlerin iktidarlarının kısa süreli ve iç karışıklıklarla dolu olmasıydı. Ancak Hotakîlerin dönemi, Afganistan ve İran tarihinde önemli bir dönüm noktasıydı ve bu hanedan, Afganistan'ın bağımsızlık hareketlerine ilham kaynağı oldu.
Hotakîlerin Sonrası
Hotakîlerin İran'daki yönetimi, Afşarlar ve ardından Zand Hanedanı tarafından takip edildi. Daha sonra ise Kaçar Hanedanı İran'da hükümeti ele geçirdi. Afganistan'da ise Hotakîlerin yerini diğer Afgan hanedanları aldı.
Hotakîler, Afganistan ve İran tarihinde önemli bir dönemi temsil eden bir hanedandır. Mirwais Hotak'ın liderliğindeki isyan, Afganistan'ın bağımsızlık mücadelesinde önemli bir adımdı ve Mahmud Hotak'ın İran'ı ele geçirmesi, İran tarihinde önemli bir dönüm noktasıydı. Hotakîlerin mirası, bu tarihi dönemlerin hatırlanmasında ve Afganistan'ın ulusal kimliğinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır.