Büyük Selçuklu İmparatorluğu
Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Ortaçağ İslam dünyasının en önemli ve etkili Türk-Müslüman imparatorluklarından biridir. 11. ve 12. yüzyıllarda varlığını sürdürmüş olan bu imparatorluk, İslam medeniyetinin gelişimine büyük katkılarda bulunmuş ve birçok önemli olaya tanıklık etmiştir.
Büyük Selçuklu İmparatorluğu سلچوقلو دولتی (Eski Anadolu Türkçesi) Selçuklu Devleti | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1037-1157 | |||||||||||||||
 Arma
| |||||||||||||||
 Melikşah'ın ölümünden sonra, 1090 dolaylarında, Selçuklu İmparatorluğu. Dönem ismiyle Küçük Asya, Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı Süleyman Kutalmış'ın bağımsız yönetimi altındaydı ve Bizans İmparatorluğu ile savaş halindeydi. Doğuda Karahanlı Devleti, yarım yüzyıl boyunca, vassal bir devlet oldu. | |||||||||||||||
| Tür | İmparatorluk | ||||||||||||||
| Başkent | |||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) |
| ||||||||||||||
| Resmî din | Sünni İslam (Hanefi) | ||||||||||||||
| Hükûmet | Bağımsız Sultanlık | ||||||||||||||
| Sultan | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||||
| 1080 tah. | 3.900.000 km2 | ||||||||||||||
| Makale serilerinden |
 |
Kuruluş ve İlk Dönemler
Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Türk kökenli bir kavim olan Oğuzların bir kolundan gelen Selçuk Bey tarafından kuruldu. Selçuk Bey, 11. yüzyılın başlarında Orta Asya'da yaşayan ve çeşitli Türk boyları arasında göçebe bir yaşam tarzı süren Oğuz Türkleri'nin lideriydi. Selçuk Bey'in liderliği altında, Oğuzlar ve diğer Türk kavimleri Arap dünyasına doğru göç etmeye başladılar.
Bu göçlerin sonucunda, Selçuklu Türkleri, Abbâsî Halifeliği'nin başkenti olan Bağdat'ı fethederek İslam dünyasının siyasi sahnesine çıktılar. Selçuklu Türkleri, Abbâsî halifesi tarafından, Abbâsî halifeliğinin savunucusu ve koruyucusu olarak tanındılar. Selçuklu Bey ve oğlu Alp Arslan döneminde (1029-1072) İmparatorluğun temelleri atıldı ve bu dönemde İslam dünyası, Selçuklu hükümdarlığı altında birleştirildi.
Malazgirt Meydan Muharebesi (1071)
Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun yükselme dönemi, Malazgirt Meydan Muharebesi olarak bilinen olayla vurgulanır. 26 Ağustos 1071'de Alp Arslan komutasındaki Selçuklu ordusu, Bizans İmparatoru IV. Romanos Diogenes komutasındaki Bizans ordusuyla Malazgirt'te karşı karşıya geldi. Bu muharebe, Selçuklu Türkleri'nin Bizans İmparatorluğu'na karşı büyük bir zafer elde ettiği bir dönüm noktasıdır.
Malazgirt Meydan Muharebesi'nin sonucunda Alp Arslan, Bizans İmparatoru Romanos'u esir aldı ve Bizans topraklarına doğru büyük bir ilerleme başladı. Bu zafer, Selçuklu İmparatorluğu'nun Anadolu'ya yayılmasının başlangıcını işaret etti ve Türklerin bu bölgedeki yerleşik halklarla temasını artırdı.
İslam Dünyasının Birleştirilmesi
Büyük Selçuklu İmparatorluğu, Abbâsî Halifeliği ile yakın ilişkiler içindeydi ve Selçuklu hükümdarları, halifenin koruyucusu olarak görev yapmışlardır. Bu dönemde İslam dünyası, Selçuklu İmparatorluğu'nun liderliği altında birleştirildi. İmparatorluk, farklı mezheplere ve etnik gruplara hoşgörüyle yaklaşarak İslam topluluğunu bir araya getirdi.
Sanat, Bilim ve Kültürel Gelişim
Büyük Selçuklu İmparatorluğu, İslam dünyasının bilim, sanat ve kültürel gelişiminde önemli bir rol oynadı. İmparatorluk, Bağdat gibi büyük şehirleri merkezler haline getirdi ve bu şehirlerde İslam sanatı ve bilimi büyük ilerlemeler kaydetti. İslam dünyasının önde gelen filozofları, bilim adamları ve matematikçileri bu dönemde çalışmalarını gerçekleştirdi. Ayrıca, büyük medreseler ve kütüphaneler inşa edildi.
İç İsyanlar ve Parçalanma
Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun yükselişi, iç isyanlar ve bölünmelerle zayıflamaya başladı. Hükümdarlar arasındaki taht kavgaları ve farklı bölge valilerinin bağımsızlık talepleri, imparatorluğun birliğini tehdit etti. Bunun sonucunda Selçuklu İmparatorluğu, bir dizi iç savaş ve ayaklanma yaşadı.
Moğol İstilası ve Son Dönem
1243 yılında Kösedağ Meydan Muharebesi'nde Moğollar tarafından ağır bir yenilgiye uğrayan Selçuklu İmparatorluğu, Moğol istilasına maruz kaldı. Moğollar, başkent Bağdat'ı işgal ederek imparatorluğun çöküşüne katkıda bulundular. Selçuklu İmparatorluğu, Moğol istilası sonrasında birçok bölgede bağımsız beyliklere ve hükümetlere bölündü.
Mirası ve Etkileri
Büyük Selçuklu İmparatorluğu, İslam medeniyetinin gelişimine büyük katkılarda bulundu ve İslam dünyasının birleştirilmesine liderlik etti. Sanat, bilim ve kültürel gelişimde önemli bir rol oynadı. Ayrıca, bu imparatorluk, Türklerin Orta Doğu ve Anadolu'da kalıcı yerleşimini teşvik etti ve İslam dünyasının tarihinde önemli bir dönem oluşturdu. Selçuklu İmparatorluğu'nun etkisi, daha sonraki İslam devletleri ve imparatorlukları üzerinde hissedildi ve bu miras günümüzde de hala canlıdır.