Bizans İmparatorluğu

Bizans İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun doğusundaki devamı olarak kabul edilen ve 330 yılında Konstantinopolis (bugünkü İstanbul) şehrinin kuruluşuyla başlayan bir Doğu Roma İmparatorluğu'dur. Bizans İmparatorluğu, 1453 yılına kadar, Osmanlı Türkleri tarafından Konstantinopolis'in fethedilmesine kadar yaklaşık 1,123 yıl boyunca varlığını sürdürmüştür.

Bizans İmparatorluğu
330-1453
Bizans İmparatoru Büyük Justinianus devrinde en geniş sınırlar, 555s
Doğu Roma İmparatorluğu
Başkent	Konstantinopolis (günümüz İstanbul'u)
Yaygın dil(ler)	Geç Latince ve Orta Çağ Yunancası
Resmî din	Hristiyanlık
Demonim	Bizans Rumu
İmparator
• 306-337 I. Konstantin (ilk) • 408-450 II. Theodosius • 474-475, 476-491 Zeno • 527-565 I. Justinianus • 610-641 Herakleios • 717-741 III. Leon • 797-802 İrini • 867-886 I. Basileios • 976-1025 II. Basileios • 1081-1118 I. Aleksios • 1143-1180 I. Manuil • 1261-1282 VIII. Mihail • 1449-1453 XI. Konstantinos
Tarihçe
• Kuruluşu 11 Mayıs 330 • I. Theodosius'un ölümünden sonra Doğu-Batı olarak nihai bölünme 17 Ocak 395 • Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşü 4 Eylül 476 • Dördüncü Haçlı Seferi; Katolik Haçlılar tarafından Latin İmparatorluğu'nun kurulması 12 Nisan 1204 • VIII. Mihail tarafından Konstantinopolis'in tekrar alınması 25 Temmuz 1261 • Konstantinopolis'in Düşüşü 29 Mayıs 1453
Nüfus
• 457 16.000.000 • 565 26.000.000 • 775 7.000.000 • 1025 12.000.000 • 1320 2.000.000
Para birimi	Solidus, denarius ve hyperpyron

Köken ve Kuruluş

Bizans İmparatorluğu'nun kökenleri Roma İmparatorluğu'na dayanır. Roma İmparatorluğu, M.Ö. 27 yılında Gaius Octavius (Augustus) tarafından kurulmuş ve Batı ve Doğu olmak üzere ikiye bölünmüştür. Doğu Roma İmparatorluğu, Batı Roma İmparatorluğu'nun çöküşünden sonra, M.S. 330 yılında Roma İmparatoru Constantine (Konstantin) tarafından Konstantinopolis'e taşınarak kuruldu.

Başkent ve Coğrafi Konum

Konstantinopolis, Bizans İmparatorluğu'nun başkenti olarak hizmet etti ve stratejik bir konuma sahipti. Şehir, Asya ile Avrupa'yı birleştiren bir boğaz olan Bosporus Boğazı üzerinde yer almaktadır. Bu coğrafi avantaj, şehri hem denizden hem de karadan gelen saldırılara karşı savunulabilir kıldı ve Bizans İmparatorluğu'nun ticaret yollarını kontrol etmesine yardımcı oldu.

Dil ve Kültür

Bizans İmparatorluğu'nun resmi dili Latince idi, ancak zamanla bu dil yerini Yunanca'ya bıraktı. Yunanca, Bizans İmparatorluğu'nun kültürel ve edebi dili haline geldi. Bizans kültürü, antik Roma kültürüyle Yunan ve Hristiyan etkilerinin birleşimini yansıttı.

Din ve Hristiyanlık

Bizans İmparatorluğu, Hristiyanlığın Roma İmparatorluğu'nda resmi din olmasından sonra, Hristiyan bir imparatorluk olarak öne çıktı. Bizans İmparatorluğu'nda Hristiyanlık, dini ve siyasi yaşamın merkezi bir parçası haline geldi. İmparator Konstantin, 325 yılında İznik Konsili'ni toplayarak Hristiyanlıkta Ortodoks inançların temellerini attı.

İmparatorlar ve Yönetim

Bizans İmparatorluğu'nun yönetimi, Roma İmparatorluğu'nun otoriter modelini sürdürdü. İmparator, devletin başı ve tanrının temsilcisi olarak kabul edildi. İmparatorluğun erken dönemlerindeki bazı önemli imparatorlar arasında I. Justinianus, Theodosius I ve Heraclius yer alır.

Justinianus Dönemi ve Büyük Yeniden İnşa

Bizans İmparatorluğu'nun en parlak dönemlerinden biri, I. Justinianus (527-565) dönemiydi. Bu dönemde, Roma İmparatorluğu'nun eski topraklarını yeniden fethetme girişimleri başlatıldı. Justinianus'un yönetimi sırasında, İstanbul'daki Ayasofya Katedrali inşa edildi ve Roma hukuku toparlandı.

Pers ve Arap İstilaları

Bizans İmparatorluğu, Pers ve Arap İmparatorlukları ile sık sık savaşlar yaşadı. Özellikle 7. yüzyılda, Bizans topraklarına Arap istilaları büyük zarar verdi. Bu dönemde, Bizans İmparatorluğu Anadolu'da toprak kaybına uğradı.

İkona Kavgaları ve Dini Tartışmalar

8. ve 9. yüzyıllarda Bizans İmparatorluğu'nu sarsan önemli bir dini tartışma, ikona kavgalarıydı. Bu tartışma, ikonaların (dini resimlerin) ibadet edilip edilmemesi gerektiği konusunda yaşandı ve İmparator VII. Leo döneminde şiddetli bir şekilde çatıştı.

Haçlı Seferleri

11. yüzyılda, Haçlı Seferleri sırasında Bizans İmparatorluğu ile Batılı Hristiyan güçler arasında işbirliği ve çatışmalar yaşandı. Haçlılar, Kudüs'ü ele geçirmek için Bizans topraklarından geçtiler ve bu süreçte Bizans İmparatorluğu ile karmaşık ilişkiler yaşadılar.

Son Dönem ve Osmanlı Fethi

13. yüzyıldan itibaren, Bizans İmparatorluğu giderek zayıfladı ve toprak kayıpları yaşadı. Sonunda, 1453 yılında II. Mehmed'in yönetimindeki Osmanlı Türkleri, Konstantinopolis'i fethederek Bizans İmparatorluğu'na son verdi. Bu olay, Orta Çağ'ın sonunu ve Yeni Çağ'ın başlangıcını işaret etti ve Bizans kültürü, Osmanlı İmparatorluğu altında etkisini sürdürdü.

Sonuç

Bizans İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun Doğu bölümünün devamı olarak önemli bir tarihî ve kültürel mirasa sahiptir. Hristiyanlığın gelişimine ve yayılmasına katkıda bulunmuş, sanat ve bilim alanlarında önemli eserler üretmiş ve Ortaçağ Avrupa'sı üzerinde büyük etki bırakmıştır. Bizans İmparatorluğu'nun yıkılması, Osmanlı İmparatorluğu'nun yükselişini ve İslam'ın Avrupa'ya yayılmasını hızlandırdı ve bu olayların izleri günümüze kadar gelmiştir.