Eyyûbîler
Eyyûbîler, Orta Çağ İslam dünyasının önemli bir siyasi ve askeri gücü olan bir Müslüman hanedandır. Eyyûbîler Hanedanı, 12. ve 13. yüzyıllar boyunca özellikle Suriye, Mısır ve Mezopotamya'da hüküm süren bir İslam devletiydi. Bu hanedanın kurucusu ve en ünlü lideri Salahaddin Eyyubi'dir. Eyyûbîler, İslam dünyasında Haçlı Seferleri ve Batı'dan gelen saldırılara karşı önemli bir savunma hattı oluşturarak büyük bir etki yaratmışlardır.
Eyyûbîler | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1171-1260/1341 | |||||||||||||||||||
  Solda: Devletin sancağı Sağda: Selahaddin'in Kartalı | |||||||||||||||||||
 Selahaddin'in ölümünde, MS 1193'te Eyyubi sultanlığının siyasi alt bölümlerini ve şehirlerini gösteren harita. Özellikle Yemen ve Batı Arabistan'daki sınırlar yaklaşık olarak verilmiştir. | |||||||||||||||||||
| Tür | Egemen devlet (1171-1260) | ||||||||||||||||||
| Başkent | Kahire (1171-1174; 1218-1250) Şam (1174-1218) Halep (1250-1260) Hama (1341 yılına kadar) | ||||||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) |
| ||||||||||||||||||
| Resmî din | Eş'arilik itikadına ve Şâfiîlik fıkhına bağlı Sünnî İslam | ||||||||||||||||||
| Hükûmet | Abbâsî Halifeliği altında Sultanlık (prenslik konfederasyonu) | ||||||||||||||||||
| Sultan | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||||||||
| y. 1190 | 2.000.000 km2 | ||||||||||||||||||
| y. 1200 | 1.700.000 km2 | ||||||||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Para birimi | Dinar, dirhem | ||||||||||||||||||
| Mısır tarihi dizisinin bir parçası |
|---|
 |
Eyyûbîler Hanedanı'nın Kuruluşu
Eyyûbîler Hanedanı, 12. yüzyılın başlarında, Selahaddin Eyyubi'nin önderliğinde kuruldu. Selahaddin Eyyubi, Zengiler Hanedanı'nın hizmetinde bir askeri lider olarak yetişti. Ancak zamanla kendi gücünü artırarak 1169 yılında Mısır'da bağımsız bir Eyyûbî hükümeti kurdu. Selahaddin Eyyubi, Kudüs'ün Fethi (1187) dahil olmak üzere Haçlılara karşı başarılı askeri kampanyalar yürüttü.
Selahaddin Eyyubi'nin Hayatı ve Liderliği
Selahaddin Eyyubi, Eyyûbîler Hanedanı'nın en tanınmış liderlerinden biridir. Hem askeri dehası hem de adaletli yönetimiyle tanınır. Kudüs'ün Fethi, onun en büyük zaferlerinden biriydi ve bu olay, Haçlılarla yapılan savaşların merkezi bir olayı olarak kabul edilir. Selahaddin, İslam dünyasında birleştirici bir figürdü ve İslam'ın kutsal yerlerini Haçlıların elinden geri almak için büyük bir çaba gösterdi.
Eyyûbîlerin Toprakları
Eyyûbîler, başlangıçta Mısır'ı kontrol altına aldılar, ancak zamanla topraklarını genişlettiler ve Suriye, Filistin, Ürdün ve Mezopotamya gibi bölgeleri de kapsadılar. Eyyûbîler, Selahaddin Eyyubi'nin ölümünden sonra da varlıklarını sürdürdüler ve hanedan, birçok Eyyûbî hükümdarı tarafından temsil edildi.
Eyyûbîlerin Kültürel Etkileri
Eyyûbîler dönemi, İslam kültürü ve sanatının gelişiminde önemli bir rol oynadı. Selahaddin Eyyubi, bilim, edebiyat ve sanatı destekledi ve Eyyûbîler döneminde önemli eserler üretildi. Ayrıca bu dönem, farklı dinlerden gelen insanların yan yana yaşadığı bir dönemdi ve bu da kültürel etkileşimi teşvik etti.
Haçlı Seferleri ve Eyyûbîler
Haçlı Seferleri, Eyyûbîler Hanedanı ile Haçlı Krallıkları arasındaki önemli bir çatışma dönemini işaret eder. Selahaddin Eyyubi, Kudüs'ün Fethi'nde Haçlılarla savaştı ve bu zafer, Eyyûbîlerin Haçlı Krallıklarıyla savaşının başlangıcını simgeliyor. Eyyûbîler, Haçlı Seferleri sırasında birçok kez Haçlılarla karşı karşıya geldi ve bu çatışmalar, Orta Doğu'nun kontrolü için verilen savaşların bir parçasıydı.
Selahaddin Eyyubi'nin Ölümü ve Sonrası
Selahaddin Eyyubi, 1193 yılında öldü. Ölümünden sonra, Eyyûbîler Hanedanı içinde iktidar mücadeleleri yaşandı. Ancak Eyyûbîler, birçok Eyyûbî hükümdarı altında varlıklarını sürdürdüler ve Haçlılarla olan çatışma devam etti.
Sonraki Eyyûbî Hükümdarları
Selahaddin Eyyubi'nin ölümünden sonra Eyyûbîler Hanedanı, birçok hükümdar tarafından temsil edildi. El-Melikü's-Sâlih Ayyûb, el-Muazzam Eyyûb ve el-Kâmil Muhammed gibi liderler, hanedanın önemli figürleri arasındaydı. Ancak Haçlılarla olan mücadele sürdü ve sonraki dönemlerde Eyyûbîler, Moğol istilası ve Memlük Sultanlığı'nın yükselmesi gibi faktörlerle zorlu bir şekilde karşılaştılar.
Memlük Sultanlığı ve Son
Eyyûbîler Hanedanı, 13. yüzyılın ortalarında Memlük Sultanlığı tarafından yıkıldı. 1260 yılında gerçekleşen Ayn Calut Savaşı, Memlüklerin zaferiyle sonuçlandı ve Eyyûbîlerin sonunu getirdi. Bu dönemden sonra Eyyûbîler, tarihsel olarak önemli bir hanedan olarak hatırlanır.
Sonuç olarak, Eyyûbîler Hanedanı, İslam dünyasının ve Orta Doğu'nun tarihinde önemli bir rol oynamıştır. Selahaddin Eyyubi'nin liderliği, İslam'ın kutsal yerlerini koruma ve Haçlılarla mücadeledeki kararlılığıyla hatırlanır. Eyyûbîler dönemi, İslam kültürünün gelişimine ve Orta Doğu'nun tarihi üzerinde derin etkilere sahiptir.