Avrupa Birliği

Avrupa Birliği (AB), II. Dünya Savaşı'nın ardından Avrupa'da barışı ve istikrarı sağlamak, ekonomik işbirliğini artırmak ve üye ülkeler arasında siyasi birlik oluşturmak amacıyla kurulan siyasi ve ekonomik bir birliktir.

AB'nin kökleri, 1951 yılında altı ülkenin (Belçika, Fransa, Almanya, İtalya, Lüksemburg ve Hollanda) kömür ve çelik üretimini ortak bir otorite altında toplamayı kabul ettiği Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu'na (AKÇT) dayanır. Bu, Avrupa'nın bütünleşme sürecinin başlangıcı olarak kabul edilir ve zaman içinde ekonomik işbirliğinden siyasi entegrasyona doğru genişlemiştir.

Avrupa Birliği Европейски съюз (Bulgarca) Europska unija (Hırvatça) Evropská unie (Çekçe) Den Europæiske Union (Danca) Europese Unie (Felemenkçe) Euroopa Liit (Estonca) Euroopan unioni (Fince) Union européenne (Fransızca) Europäische Union (Almanca) Ευρωπαϊκή Ένωση (Yunanca) Európai Unió (Macarca) An tAontas Eorpach (İrlandaca) Unione europea (İtalyanca) Eiropas Savienība (Letonca) Europos Sąjunga (Litvanca) Unjoni Ewropea (Maltaca) Unia Europejska (Lehçe) União Europeia (Portekizce) Uniunea Europeană (Rumence) Európska únia (Slovakça) Evropska unija (Slovence) Unión Europea (İspanyolca) Europeiska unionen (İsveççe)
Bayrak
Slogan In varietate concordia (Latince) (Çeşitlilikte Birlik)
Marş Neşeye Övgü
Avrupa Birliği konumu (yeşil)
Avrupa Birliği'nin özel bölgeleri
Yönetim merkezi	Brüksel
En büyük şehir	Paris
Resmî dil(ler)	24 dil Almanca Bulgarca Çekçe Danca Estonca Felemenkçe Fince Fransızca Hırvatça İngilizce İrlandaca İspanyolca İsveççe İtalyanca Lehçe Letonca Litvanca Macarca Maltaca Portekizce Rumence Slovakça Slovence Yunanca
Resmî alfabeler	Kiril Latin Yunan
Demonim	Avrupalı
Tür	Uluslarüstü birlik
Tam üyeler	27 ülke Almanya Avusturya Belçika Bulgaristan Çekya Danimarka Estonya Finlandiya Fransa Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İtalya Kıbrıs Cumhuriyeti Letonya Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Polonya Portekiz Romanya Slovakya Slovenya Yunanistan
Hükûmet	Hükûmetlerarası parlamenter konfederasyon
•  Charles Michel • Avrupa Parlamentosu başkanı Roberta Metsola • Avrupa Komisyonu başkanı Ursula von der Leyen
Kuruluşu
• Roma Antlaşması 1 Ocak 1958 • Avrupa Tek Senedi 1 Temmuz 1987 • Maastricht Antlaşması 1 Kasım 1993 • Lizbon Antlaşması 1 Aralık 2009 • Son genişleme 1 Temmuz 2013 • Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılması (İlk küçülüş) 31 Ocak 2020
Yüzölçümü
• Toplam	4.233.262 km2
• Su (%)	3.08
Nüfus
• 2022 tahminî	446.828.803
• Yoğunluk	106/km2
GSYİH (SAGP)	2022 tahminî
• Toplam	24,049 trilyon $
• Kişi başına	53.960 $
GSYİH (nominal)	2022 tahminî
• Toplam	16,613 trilyon $
• Kişi başına	37.180 $
Gini (2020)	30.0 orta
İGE (2019)	0.911 çok yüksek
Para birimi	Euro (EUR · €) ve 7 diğer Bulgar levası (BGN) Çek korunası (CZK) Danimarka kronu (DKK) İsveç kronu (SEK) Macar forinti (HUF) Polonya zlotisi (PLN) Rumen leyi (RON)
Zaman dilimi	UTC+02.00 (BAS, OAS, DAS)
• Yaz (YSU)	UTC+1 ilâ UTC+3 (BAYS, OAYS, DAYS)
Tarih formatı	gg/aa/yyyy
İnternet alan adı	.eu
Resmî site www.europa.eu

Kuruluş ve Genişleme

AB'nin resmi kuruluşu, 1957'de Roma Antlaşması ile gerçekleşmiştir. Bu antlaşma, Avrupa Ekonomik Topluluğu'nu (AET) ve Euratom'u (Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu) oluşturmuştur. 1993'te Maastricht Antlaşması ile Avrupa Birliği resmen kurulmuş ve üye devletler arasında daha sıkı siyasi, ekonomik ve parasal işbirliği hedeflenmiştir. Bu antlaşma ile Avrupa vatandaşlığı kavramı getirilmiş, ortak bir para birimi olan Euro'nun (€) temelleri atılmış ve ortak dış ve güvenlik politikası oluşturulmuştur. AB, zaman içinde 27 üye ülkeye kadar genişlemiştir. Bu genişleme dalgaları, Avrupa'nın çeşitli bölgelerinden ülkelerin birliğe katılmasıyla gerçekleşmiştir. Her genişleme, AB'nin politikalarının ve kurumlarının, yeni üye devletlerin katılımıyla ortaya çıkan yeni zorluklara uyum sağlamasını gerektirmiştir.

Kurumlar ve Yapı

AB'nin karar alma mekanizmaları ve yasama süreci, bir dizi kurum tarafından yönetilir. Bu kurumlar arasında Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu, Avrupa Birliği Konseyi, Avrupa Konseyi ve Avrupa Adalet Divanı bulunur. Avrupa Komisyonu, AB'nin yürütme organı olarak faaliyet gösterirken, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Birliği Konseyi yasama sürecinde birlikte çalışır. Avrupa Konseyi, AB'nin genel politik yönünü ve önceliklerini belirler. Avrupa Adalet Divanı ise AB hukukunun yorumlanması ve uygulanması konusunda son söz sahibidir.

Ekonomi ve İç Pazar

AB, dünyanın en büyük ekonomik bloklarından biridir ve üye ülkeler arasında mal, hizmet, sermaye ve insanların serbest dolaşımını sağlayan tek bir iç pazar oluşturmuştur. Bu, üye devletler arasında ticaretin kolaylaştırılmasına ve ekonomik büyümenin teşvik edilmesine yardımcı olmuştur. Euro, 19 AB ülkesinde resmi para birimi olarak kullanılmaktadır ve Avrupa Merkez Bankası tarafından yönetilmektedir.

Dış İlişkiler ve Genişleme Politikası

AB, dış politika, güvenlik ve savunma alanlarında da aktif bir rol oynar. Ortak Dış ve Güvenlik Politikası (ODGP) aracılığıyla, AB dünya sahnesinde bir aktör olarak kendini konumlandırmış ve çeşitli uluslararası meselelerde birlikte hareket etmeyi amaçlamıştır. Ayrıca, genişleme politikası aracılığıyla, AB, Avrupa kıtasında demokrasi, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı gibi değerlerin yayılmasını teşvik etmeyi hedeflemektedir.

Sosyal Politikalar ve Vatandaşlık

AB, sosyal politika ve vatandaşlık alanında da önemli adımlar atmıştır. Avrupa vatandaşları, AB içinde serbestçe seyahat etme, çalışma ve yaşama hakkına sahiptir. Ayrıca, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim, tüketici hakları ve çevrenin korunması gibi konularda da bir dizi hak ve standart geliştirilmiştir.

Zorluklar ve Eleştiriler

AB, varoluşu boyunca bir dizi zorlukla karşılaşmıştır. Bunlar arasında ekonomik krizler, Brexit (Birleşik Krallık'ın AB'den ayrılması), mülteci ve göçmen akınları, terörizmle mücadele, iç politik ayrılıklar ve uluslararası arenada artan rekabet bulunmaktadır. Ayrıca, AB'nin karar alma süreçlerinin karmaşıklığı ve yeterli demokratik meşruiyetin olmaması gibi eleştiriler de yöneltilmiştir.

Gelecek Perspektifi

AB'nin geleceği, üye devletlerin karşı karşıya olduğu mevcut zorlukların üstesinden gelme kapasitesine ve birliğin daha da entegre bir yapıya doğru ilerleyip ilerlemeyeceğine bağlıdır. Ekonomik büyüme, sosyal adalet, çevre koruma, dijital dönüşüm ve dış politikada etkin bir rol oynama gibi konularda atılacak adımlar, AB'nin gelecekteki yönünü şekillendirecektir. Avrupa Birliği, karmaşık bir yapıya ve çok sayıda üye ülkeye sahip olmasına rağmen, dünya sahnesinde önemli bir aktör olarak kalmaya devam etmektedir. AB'nin karşılaştığı zorluklar ve eleştirilere rağmen, barış, istikrar, demokrasi ve refahın korunması ve teşvik edilmesi yönündeki temel hedeflerine bağlılığı sürmektedir.