Amerikan Samoası
Amerikan Samoası, Güney Pasifik'te yer alan bir Amerikan toprağıdır. Tam olarak Amerika Birleşik Devletleri'nin bir parçası olan bu bölge, Polinezya'da bulunur. Amerikan Samoası, Samoa Adaları'nın bir parçasıdır ve Samoa'nın doğu kısmını oluşturur.
Amerikan Samoası Amerika Sāmoa / Sāmoa Amelika Amerikan Samoası | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Bayrak
 Arma
| |||||||||
 | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Pago Pago (de facto), Fagatogo (Hükümet Merkezi ve Başkent) | ||||||||
| Resmî dil(ler) | İngilizce, Samoaca | ||||||||
| Demonim | Amerikan Samoalı | ||||||||
| Hükûmet | Özerk | ||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 199 km2 | ||||||||
• Su (%) | 0 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 2009 tahminî | 65,628 | ||||||||
• 2000 sayımı | 57,291 | ||||||||
| GSYİH (nominal) | 2007 tahminî | ||||||||
• Toplam | 537 milyon $ | ||||||||
| Para birimi | Amerikan doları (USD) | ||||||||
| Zaman dilimi | UTC-11 | ||||||||
• Yaz (YSU) | not observed | ||||||||
| Telefon kodu | +1-684 | ||||||||
| İnternet alan adı | .as | ||||||||
Başkenti Pago Pago olan Amerikan Samoası'nın resmi dili İngilizce'dir. Ada halkı, Amerikan vatandaşlarıdır ancak özel bir siyasi statüye sahiptir. Amerika'nın eyaletlerine benzer şekilde bir vali tarafından yönetilir ve Amerikan Kongresi'nde temsil edilmez. Bunun yerine, bir temsilciler meclisi ve bir senato tarafından yerel olarak yönetilir.
Ekonomisi, turizm, balıkçılık ve tarım gibi sektörlere dayanır. Ada, doğal güzellikleri ve deniz turizmi için popüler bir destinasyondur. Ayrıca, Amerikan ordusunun Pasifik'teki stratejik üslerinden biri olarak da önemlidir.
Etimoloji
"Amerikan Samoası" adının etimolojisi, bölgenin coğrafi konumu ve tarihinden kaynaklanır. Amerikan: "Amerikan" terimi, Amerika Birleşik Devletleri'ni ifade eder. Amerikan Samoası, Amerika Birleşik Devletleri'nin bir toprağı olduğu için "Amerikan" kelimesi adının bir parçasıdır. Samoası: "Samoası" terimi, bölgenin coğrafi konumuna atıfta bulunur. Samoası, bölgenin Samoa Adaları'na ait olduğunu belirtir. Bu ada grubu, Güney Pasifik Okyanusu'nda bulunur ve Polinezya kültürel bölgesine aittir.
Böylece, "Amerikan Samoası" terimi, Amerika Birleşik Devletleri'nin kontrolü altındaki Samoa Adaları'nı ifade eder. Bu terim, bölgenin siyasi ve coğrafi bağlantılarını yansıtır.
Tarih
Tarihi, binlerce yıl öncesine dayanır ve Polinezyalıların bu bölgeye yerleşmesiyle başlar. İlk yerleşimciler, denizcilik becerileri sayesinde Güney Pasifik adalarını keşfetmişlerdir. Amerikan Samoası'nın da içinde bulunduğu Samoa Adaları, bu erken dönemde kültürel, dil ve sosyal bağlarla birbirine bağlıydı.
Avrupalı kaşifler, 18. yüzyılın sonlarında ve 19. yüzyılın başlarında bölgeye ulaşmaya başladılar. 18. yüzyılın sonlarına doğru, Avrupalı kaşifler ve tüccarlar bölgeye gitmeye başladılar ve kâşifler arasında İngiliz kaptan Samuel Wallis ve Fransız kâşif Louis Antoine de Bougainville de vardı.
19. yüzyılın sonlarında, Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya arasında bir anlaşmazlık ortaya çıktı. Amerikan Samoası, Amerika Birleşik Devletleri'nin kontrolü altında kaldı, ancak bu dönemde ada, ABD'nin gözetiminde birçok değişiklik yaşadı. Misyonerlik faaliyetleri arttı, Amerikan yönetimi altında modern eğitim kurumları kuruldu ve adada Amerikan kültürü etkisi arttı.
20. yüzyılın başlarında, Amerika'nın Pasifik'teki stratejik konumunu güçlendirmek amacıyla ABD'nin bir kolonisi haline geldi. I. Dünya Savaşı'nın ardından II. Dünya Savaşı sırasında Amerikan askeri üslerinin bir parçası haline geldi.
Savaş sonrası dönemde ABD'nin denizaşırı topraklarından biri olarak statüsünü korudu. Bugün, Amerikan Samoası, Amerika Birleşik Devletleri'nin topraklarından biri olarak hala ABD gözetiminde bulunmaktadır. Ada, modern bir yönetim altında ekonomisini geliştirmekte ve kültürel mirasını korumak için çaba göstermektedir. Amerikan Samoası'nın yerel hükümeti, Amerika Birleşik Devletleri tarafından atanan bir vali ve bir seçilmiş temsilciler meclisi tarafından yönetilir.
Coğrafi Özellikler
Güney Pasifik Okyanusu'nda yer alan ve Polinezya'da bulunan bir Amerikan toprağıdır.
Konum: Samoa Adaları'nın doğu kısmında yer alır ve yaklaşık olarak 7° ve 14° güney enlemleri ile 171° ve 173° batı boylamları arasında konumlanır. Büyük Okyanus'un güney kesiminde bulunur.
Adalar: Ana adaları ve birkaç küçük adadan oluşur. Ana adaları şunlardır: Tutuila, Ta'u, Ofu ve Olosega. Tutuila, Amerikan Samoası'nın en büyük ve en gelişmiş adasıdır. Diğer adalar daha küçük ve nüfusları daha azdır.
Dağlık Yapı: Dağlık ve engebeli bir araziye sahiptir. Adalar volkanik kökenlidir ve dik dağ sıraları, derin vadiler ve verimli ovalarla karakterizedir. Ta'u Adası, Lata Dağı gibi yüksek dağlarla dikkat çeker.
Sahil Şeridi: Sahip olduğu koylar, kumsallar ve korunaklı limanlarla ünlüdür. Pago Pago Limanı, Amerikan Samoası'nın başkenti Pago Pago'nun yer aldığı büyük bir doğal limandır ve Amerika Birleşik Devletleri'nin güney Pasifik'teki stratejik üslerinden biridir.
İklim: Tropikal iklim kuşağında yer alır. Sıcak ve nemli bir iklimi vardır, yıl boyunca yüksek sıcaklık ve yüksek nem seviyeleri hakimdir. Muson mevsimleri nedeniyle bol miktarda yağış alır. Kasırgalar da bölgeyi etkileyebilir.
Biyoçeşitlilik: Tropikal yağmur ormanları, korall resifleri, deniz yaşamı ve kuş türleri gibi çeşitli ekosistemlere ev sahipliği yapar. Adaların ormanlık bölgelerinde çeşitli bitki ve hayvan türleri bulunur.
Bu coğrafi özellikler, Doğal güzelliklerini ve çevresel çeşitliliğini belirler ve bölgenin ekonomisini, kültürünü ve yaşam tarzını şekillendirir.
Siyasi Yapı
Amerika Birleşik Devletleri'nin bir toprağı olduğu için özel bir statüye sahiptir.
Valilik Sistemi: ABD federal hükümetine bağlı bir valilik sistemine sahiptir. Amerikan Samoası Valisi, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı tarafından atanır. Vali, yürütme yetkisini ve federal yasaları uygulama yetkisini temsil eder.
Yasama Meclisi: Yasama organı, iki meclisten oluşur. Temsilciler Meclisi ve Senato. Temsilciler Meclisi, Amerikan Samoası'nın 21 seçim bölgesinden seçilen 21 üyeden oluşur. Senato ise 18 üyeden oluşur ve her adada (Tutuila, Ta'u, Ofu ve Olosega) birkaç senatör temsil eder.
Yerel Hükümet: Kendi yerel hükümetine sahiptir. Amerikan Samoası'nın yasama organı, Amerikan Samoası Temsilciler Meclisi ve Senatosu'dur. Bu organlar, Amerikan Samoası'nın yerel yasalarını oluşturur ve uygular.
Federal Mahkemeler: Federal mahkemeler tarafından yönetilir. Yüksek Mahkemesi, Amerikan Samoası'nın en üst mahkemesidir ve ABD federal yasalarını yerel olarak uygular.
ABD Kongresi Temsilcisi: Bir temsilcisi vardır, ancak bu temsilci ABD Kongresi'nde oy hakkına sahip değildir. Temsilci, yasaları hakkında danışmanlık yapar ve federal hükümette adaların çıkarlarını savunur.
Amerikan Vatandaşlığı: Sakinleri, doğuştan Amerikan vatandaşıdır ancak Amerikan Samoası'nın özel statüsü nedeniyle federal seçimlere katılamazlar. Bu şekilde, Amerika Birleşik Devletleri'ne bağlı bir valilik olarak özerk bir siyasi yapıya sahiptir, ancak bazı konularda Amerika Birleşik Devletleri federal hükümetinin yetkisine tabidir.
Ekonomi
Ekonomisi, ada ülkesinin küçük boyutu, coğrafi konumu ve siyasi statüsü gibi faktörlerden etkilenir.
Balıkçılık: Ekonomisinin önemli bir bileşeni balıkçılıktır. Özellikle ton balığı, balıkçılık endüstrisinin temelini oluşturur. Ton balığı, Amerikan Samoası'nın ana ihraç ürünlerinden biridir ve ada ülkesindeki balık işleme tesislerinde işlenir.
Endüstri: Endüstriyel ürünlerin üretimine dayanır. Ada, Amerika Birleşik Devletleri'nin federal politikalarından ve ithalat vergilerinden muaf olduğu için, Amerikan Samoası'nda bazı endüstriler rekabet avantajına sahiptir. Bu endüstriler arasında tekstil ve giyim, gıda işleme, ahşap ürünleri ve gemi inşa endüstrisi bulunmaktadır.
Ticaret: Dış ticareti, başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere Pasifik ve Asya ülkeleriyle yapılır. Amerikan Samoası'nın ana ticaret ortağı ABD'dir ve ada ülkesi, Amerikan pazarlarına erişimi kolaylaştıran bir serbest ticaret anlaşmasına sahiptir.
Turizm: Doğal güzellikleri, tropikal iklimi ve deniz turizmi potansiyeli nedeniyle turizm endüstrisi için bir potansiyele sahiptir. Ancak, turizm endüstrisi diğer bazı Pasifik adalarına kıyasla daha az gelişmiştir ve Amerikan Samoası'nın ulaşılabilirliği ve altyapı eksiklikleri turizm gelişimini sınırlayabilir.
Hükümet Harcamaları: Amerika Birleşik Devletleri federal hükümetinin sağladığı yardımlara da bağlıdır.Federal hükümetten gelen yardımlar ve ödeneklerle geniş bir hükümet harcaması yapar. Bu, ada ülkesinin ekonomik kalkınmasını desteklemeye yardımcı olur.
Amerikan Samoası'nın ekonomisi, sınırlı kaynaklar, coğrafi izolasyon ve küçük pazar gibi zorluklarla karşı karşıyadır. Ancak, ada ülkesi, federal hükümetten gelen yardımlar ve özel sektör yatırımları ile ekonomik büyümeyi teşvik etmeye çalışmaktadır.
Demografi
Demografisi çeşitli etnik gruplar ve kültürel miraslarla karakterizedir.
Nüfus: Nüfusu, 55.000 ila 60.000 arasında değişmektedir. Nüfusun çoğunluğu Amerikan Samoalı Pasifik Adalılarından oluşur. Amerikan Samoası'nın ana adası Tutuila, nüfusun büyük bir kısmını barındırırken, Ta'u, Ofu ve Olosega gibi diğer adalarda daha küçük topluluklar yaşar.
Etnik Gruplar: En büyük etnik grup Amerikan Samoalılar'dır. Bu grup, yerli Amerikan Samoalı Pasifik Adalılarından oluşur. Ayrıca, ada ülkesinde Avrupa kökenli Amerikalılar, Asyalılar ve diğer Pasifik Adalıları gibi azınlık grupları da bulunmaktadır.
Dil: Resmi dili İngilizcedir ve bu dil eğitim, ticaret ve yönetimde yaygın olarak kullanılır. Amerikan Samoalıların çoğu, Samoaca adlı bir Polinezya dilini konuşur. Samoaca, yerel kültür ve geleneklerin önemli bir parçasıdır.
Din: Hristiyanlık, ana dindir. Katoliklik ve Protestanlık, en yaygın olan dinler arasındadır. Ayrıca, Mormonlar, Adventistler ve diğer Hristiyan mezhepleri de Amerikan Samoası'nda bulunur. Geleneksel Samoan dinî uygulamaları ve inançları da hala bir kısmı tarafından sürdürülmektedir.
Yaş Dağılımı: Nüfusunun genel olarak genç olduğu görülür. Çoğunlukla genç bir nüfusa sahip olan Amerikan Samoası, genç yetişkinler ve çocuklardan oluşan büyük bir demografik grup barındırır.
Göç: Amerika Birleşik Devletleri'nin bir toprağı olduğu için Amerikan Samoalılar serbestçe ABD'ye göç edebilirler ve ABD vatandaşlığına sahiptirler. Ancak, Amerikan Samoası'nın küçük boyutu ve coğrafi izolasyonu, göç hareketlerini sınırlar.
Amerikan Samoası'nın demografisi, ada ülkesinin zengin kültürel mirası ve çok çeşitli etnik gruplarıyla dikkat çeker. Bu demografik çeşitlilik, Amerikan Samoası'nın toplumsal yapısını ve kültürel kimliğini şekillendirir.
Kültür
Zengin bir Polinezya mirasıyla şekillenmiştir ve adanın yerli halkı olan Amerikan Samoalılar'ın yaşam tarzı, gelenekleri ve sanatı üzerinde derin bir etkiye sahiptir.
Aile Değerleri: Kültüründe aile, hayatın merkezinde yer alır. Aile bağları güçlüdür ve toplumun temel yapı taşını oluşturur. Aile büyüklerine saygı ve aile içinde dayanışma önemli değerler arasındadır.
Geleneksel Dans ve Müzik: Geleneksel dans ve müzikle zenginleşir. Fa'ataupati (ateş dansı) gibi ritüel danslar ve savaş dansları, önemli toplumsal etkinliklerde ve törenlerde icra edilir. Geleneksel müzik enstrümanları arasında ukulele, gitara ve to'oto'o gibi davul benzeri çalgılar bulunur.
Dil ve Hikayeler: Samoaca, Amerikan Samoalıların geleneksel dilidir ve kültürel mirasın önemli bir parçasını oluşturur. Dil, hikaye anlatımında ve mitolojik öykülerin aktarılmasında önemli bir rol oynar. Amerikan Samoalılar, geçmişlerini ve köklerini anlatan kendi efsanelerine ve hikayelerine sahiptir.
Geleneksel Sanat ve El İşleri: Geleneksel el işleri ve sanat eserleriyle de tanınır. Özellikle kapa (kumaş) dokuma, kabuk oymacılığı ve süs eşyalarının yapımı gibi el sanatları önemlidir. Bu el işleri, Amerikan Samoası kültürünün derin ve renkli bir yansımasıdır.
Hristiyanlık ve Dinî Kutlamalar: Çoğunluğu Hristiyan'dır ve dini törenler ve kutlamalar kültürel yaşamın önemli bir parçasını oluşturur. Noel ve Paskalya gibi Hristiyan bayramları, Amerikan Samoası'nda büyük bir coşkuyla kutlanır.
Yerel Yemekler ve Mutfak: Mutfak kültürü, yerel deniz ürünleri, tropikal meyveler, kök bitkileri ve tarım ürünlerine dayanır. Ulu (ekmek meyvesi), taro, hindistancevizi ve balık, Amerikan Samoası'nın geleneksel yemeklerinde sıkça kullanılan bileşenlerdir.
Amerikan Samoası'nın kültürü, geleneksel ve modern unsurların birleşimiyle şekillenmiştir. Geleneksel değerler ve ritüeller, toplumun kimliğini ve dayanışmasını güçlendirirken, modern yaşam tarzı ve küreselleşme etkileri de Amerikan Samoası'nın kültürel yapısını dönüştürmeye devam etmektedir.
Uluslararası İlişkiler
Amerika Birleşik Devletleri'nin bir toprağı olarak Amerikan Samoası'nın uluslararası arenada temsil edilmesiyle şekillenir.
Amerika Birleşik Devletleri Bağlantısı: Amerika Birleşik Devletleri'nin bir toprağıdır ve bu nedenle Amerika Birleşik Devletleri'nin dış ilişkiler politikaları ve uluslararası taahhütleri doğrultusunda hareket eder. Amerikan Samoası'nın federal hükümetle güçlü bir bağı vardır ve Amerikan Samoası, ABD'nin dış politikasına bağlıdır.
Pasifik Adaları Forumu ve Diğer Bölgesel Kuruluşlar: Güney Pasifik'teki diğer ada ülkeleri ve bölgesel kuruluşlarla işbirliği yapar. Pasifik Adaları Forumu gibi bölgesel kuruluşlar, Amerikan Samoası'nın bölgesel güvenlik, ekonomik kalkınma ve çevresel konular gibi konularda diğer Pasifik ülkeleriyle işbirliği yapmasını sağlar.
Uluslararası Yardım ve Destek: Uluslararası yardım ve destekten faydalanabilir. Özellikle doğal afetler, ekonomik kalkınma projeleri ve insan hakları gibi alanlarda uluslararası topluluk tarafından sağlanan yardım, Amerikan Samoası'nın kalkınmasına ve refahına katkı sağlayabilir.
Turizm ve Ticaret: Turizm ve ticaret yoluyla diğer ülkelerle bağlantılarını sürdürür. Güzel plajları, doğal güzellikleri ve kültürel mirası, turistleri ve yatırımcıları çekmek için kullanılır. Ticaret yoluyla, Amerikan Samoası, Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkelerle malların ve hizmetlerin alışverişi yapar.
Kültürel ve Eğitim Değişim Programları: Kültürel ve eğitim değişim programları aracılığıyla diğer ülkelerle bağlarını güçlendirir. Bu programlar, öğrenci değişimleri, kültürel etkinlikler, sanat sergileri ve akademik konferanslar gibi etkinlikleri içerebilir.
Amerikan Samoası'nın uluslararası ilişkileri, ada ülkesinin siyasi, ekonomik, kültürel ve sosyal kalkınmasını desteklemek ve Amerika Birleşik Devletleri ile diğer ülkeler arasındaki işbirliğini teşvik etmek için çeşitli düzeylerde gerçekleştirilir.