Adalet ve Kalkınma Partisi

Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti), Türkiye'de 2001 yılında kurulan ve kısa sürede ülkenin en etkili siyasi güçlerinden biri haline gelen bir siyasi partidir. Parti, 14 Ağustos 2001'de, Recep Tayyip Erdoğan, Abdullah Gül ve diğer bazı siyasetçiler tarafından kurulmuştur. AK Parti, kuruluşundan bu yana Türk siyasi sahnesinde önemli bir rol oynamakta ve Türkiye'nin iç ve dış politikasında belirleyici bir etkiye sahiptir.

Adalet ve Kalkınma Partisi
Kısaltma	AK PARTİ (resmî) AKP (gayriresmî)
Genel başkan	Recep Tayyip Erdoğan
Kurucu	Recep Tayyip Erdoğan Abdullah Gül Bülent Arınç
Genel başkan vekilleri	Mustafa Elitaş Efkan Âlâ
Parti sözcüsü	Ömer Çelik
Slogan(lar)	Türkiye Yüzyılı Şehirleri İçin Gerçek Belediyecilik Hazırız Kararlıyız
Kuruluş tarihi	14 Ağustos 2001) (2001-08-14)
Birleşme	Halkın Sesi Partisi (2012)
Bölünme	Türkiye Partisi (2009-2012) Demokratik Gelişim Partisi (2014-2015) Millet ve Adalet Partisi (2014-2015) Gelecek Partisi (2019-günümüz) Demokrasi ve Atılım Partisi (2020-günümüz)
Önceli	Fazilet Partisi (1997-2001)
Merkez	Söğütözü, Çankaya, Ankara
Üyelik (2024)	11.041.464
İdeoloji	Muhafazakâr demokrasi Muhafazakârlık Sağ popülizm Yeni Osmanlıcılık Erdoğancılık Ilımlı Avrupa şüpheciliği İlliberalizm Tarihsel: Liberal muhafazakârlık Muhafazakâr liberalizm Neoliberalizm Ekonomik liberalizm Pro-Avrupacılık Atlantikçilik
Türkiye

Kuruluş ve İdeolojik Temeller

AK Parti, 2001 ekonomik krizinin ardından Türkiye'nin siyasi ve ekonomik yapılanmasında köklü değişiklikler yapma ihtiyacıyla kurulmuştur. Partinin kurucuları, dönemin mevcut siyasi yapısının ülkenin sorunlarına çözüm üretemediğini savunmuş ve yeni bir siyasi hareketin gerekliliğini vurgulamışlardır. AK Parti, genellikle muhafazakar demokrat olarak tanımlanır, ancak politikaları ve söylemleri zaman içinde değişiklik göstermiştir. Parti, sosyal adalet, ekonomik kalkınma ve bireysel özgürlüklerin genişletilmesini ön planda tutan bir yaklaşımı benimsemiştir.

İktidara Yükseliş ve Yönetim Anlayışı

2002 genel seçimlerinde AK Parti, Türk seçmenlerden büyük bir destek alarak mecliste çoğunluğu kazandı ve Türkiye'nin tek başına iktidara gelen partisi oldu. Bu zafer, partinin Türkiye'nin siyasi, ekonomik ve sosyal politikalarını şekillendirmede önemli bir rol oynamasının kapısını açtı. AK Parti hükümetleri, ekonomik büyüme, sağlık, eğitim ve ulaşım altyapısının iyileştirilmesi gibi alanlarda önemli reformlar gerçekleştirdi. Ayrıca, Avrupa Birliği ile müzakerelerin başlaması ve dış politikada aktif bir rol alınması, partinin döneminde ön plana çıkan diğer önemli gelişmeler arasında yer aldı.

Ekonomik ve Sosyal Politikalar

AK Parti döneminde Türkiye, özellikle 2002 ile 2012 arasında kayda değer bir ekonomik büyüme yaşadı. Bu süreçte, makroekonomik istikrarın sağlanması, doğrudan yabancı yatırımların artırılması ve ihracat odaklı bir ekonomik modelin benimsenmesi gibi adımlar atıldı. Ancak, sonraki yıllarda ekonomide yaşanan durgunluk, yüksek enflasyon oranları ve işsizlik, partiye yönelik eleştirilerin artmasına neden oldu.

Yargı ve Demokrasiye Etkileri

AK Parti'nin yargı, medya ve akademi üzerindeki etkisi, Türkiye'de ve uluslararası alanda tartışma konusu olmuştur. Özellikle 2016'daki darbe girişimi sonrasında uygulanan olağanüstü hâl döneminde, hükümetin aldığı sert tedbirler ve bazı yasal düzenlemeler, demokrasi ve temel hak ve özgürlükler açısından endişelere yol açmıştır.

Dış Politika

AK Parti döneminde Türkiye'nin dış politikası, "stratejik derinlik" olarak adlandırılan yeni bir yaklaşımla şekillendirilmiştir. Bu politika kapsamında, Türkiye, komşu ülkelerle ilişkilerini güçlendirmeye, Orta Doğu'da aktif bir rol oynamaya ve Batı ile ilişkilerini yeniden yapılandırmaya yönelik adımlar atmıştır. Özellikle Suriye iç savaşı ve Doğu Akdeniz'deki enerji kaynaklarına ilişkin gelişmeler, AK Parti'nin dış politikasının önemli testlerinden biri haline gelmiştir.

Eleştiriler ve Tartışmalar

AK Parti, iktidarı boyunca çeşitli eleştirilere maruz kalmıştır. Bu eleştirilerin başında, özgürlüklerin kısıtlanması, basın üzerindeki baskılar, yargının bağımsızlığının zedelenmesi ve otoriterleşme eğilimleri gelmektedir. Ayrıca, ekonomik politikalar ve dış politikadaki bazı kararlar da tartışmalı bulunmuştur.

Sonuç

Adalet ve Kalkınma Partisi, Türkiye'nin son yirmi yılına damgasını vurmuş bir siyasi harekettir. İktidara geldiği günden bu yana, Türkiye'nin sosyal, ekonomik ve politik yapısında önemli değişiklikler gerçekleştirmiştir. Elde edilen başarıların yanı sıra, karşılaşılan zorluklar ve eleştiriler, parti hakkında geniş bir tartışma yaratmıştır. AK Parti'nin Türkiye tarihindeki rolü, gelecek yıllarda da siyasi analizlerin ve tartışmaların merkezinde yer alacak gibi görünmektedir. Bu kapsamlı inceleme, partinin kuruluşundan bugüne kadar olan yolculuğunu, politikalarını, başarılarını ve karşılaştığı zorlukları detaylı bir şekilde ele alarak, Adalet ve Kalkınma Partisi hakkında geniş bir perspektif sunmaktadır.