Kmer İmparatorluğu
Khmer İmparatorluğu veya Kmer İmparatorluğu, güneydoğu Asya'nın tarihinde önemli bir rol oynamış bir imparatorluktur. Bu imparatorluk, Mekong Nehri vadisinde, günümüz Kamboçya'sı, Tayland, Laos ve Vietnam'ın bazı bölgelerini kapsayan geniş bir bölgeyi yönetti. Khmer İmparatorluğu, özellikle Angkor dönemi olarak bilinen dönemde zirveye ulaştı ve Angkor Wat gibi büyük tapınaklar inşa ederek ünlüdür.
Kmer İmparatorluğu ចក្រភពខ្មែរ (Kmerce) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 802-1431 | |||||||||
 Bu harita Khmer İmparatorluğu'nun 802-1203 yılları arasındaki genişlemesini göstermektedir. Kuzeye doğru genişleme, Tayland'a doğru genişleme (Lavo Krallığı) ve Champa'ya doğru genişlemeyi içermektedir. | |||||||||
| Başkent | Mahendraparvata (9. yüzyıl başları) Hariharalaya (9. yüzyıl) Koh Ker (928-944) Angkor (9. yüzyıl sonu ile 15. yüzyıl başı) | ||||||||
| Resmî dil(ler) | Kmerce | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Sanskrit (dini amaçlar için) | ||||||||
| Demonim | Kmer | ||||||||
| Hükûmet | Mutlak monarşi | ||||||||
| Devlet Başkanı | |||||||||
| |||||||||
| Tarihî dönem | Orta Çağ | ||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
| 1290 | 1.000.000 km2 | ||||||||
| |||||||||
Köken ve Kuruluş
Khmer İmparatorluğu, Mekong Nehri vadisinde, bugünkü Kamboçya topraklarında MÖ 9. yüzyılda kuruldu. Khmerler, Hindistan kökenli bir Hint-Malay etnik grubuna aitti. İlk başta küçük kabileler halinde yaşayan Khmerler, Mekong Nehri'nin verimli topraklarında tarım yapmaya başladılar ve zamanla bir araya gelerek siyasi birliktelikler oluşturdular.
Angkor Dönemi
Khmer İmparatorluğu'nun en parlak dönemi, MÖ 9. yüzyıldan MS 15. yüzyıla kadar süren Angkor dönemidir. Angkor, Kamboçya'nın başkentiydi ve bu dönemde imparatorluğun en büyük ve en güçlü olduğu zamandı. Bu dönemde inşa edilen Angkor Wat, Angkor Thom ve Bayon gibi büyük tapınaklar, Khmer sanatının ve mühendisliğinin zirvesini temsil eder. Angkor dönemi boyunca Khmer İmparatorluğu, Tayland, Laos ve Vietnam'ı da içeren geniş toprakları kontrol etti.
Tapınaklar ve Mimarlık
Angkor dönemi, etkileyici tapınaklar ve yapılarla tanınır. Angkor Wat, dünyanın en büyük dini anıtlarından biri olarak kabul edilir ve Hindu Tanrısı Vişnu'ya adanmıştır. Bayon Tapınağı, gülümseyen yüz heykelleri ile ünlüdür ve Angkor Thom şehrinin merkezinde bulunur. Khmer İmparatorluğu, büyük su rezervuarları ve sulama sistemleri inşa ederek tarımı geliştirdi ve bu da nüfus artışını destekledi.
Relijyon ve Kültür
Khmer İmparatorluğu, başlangıçta Hinduizm'i benimsemişti, ancak zaman içinde Budizm de yaygınlaştı. Bu dönemdeki dini inançlar, hem Hindu tanrılarına hem de Budist öğretilere dayanıyordu. Khmer sanatı, tapınak duvarlarında tanrılar, tanrıçalar ve mitolojik sahnelerin karmaşık kabartmalarını içerir. Ayrıca, Khmer yazısı ve dilinin geliştirilmesi, bu dönemin kültürel katkılarından biridir.
Yıkılış ve Sonrası
Khmer İmparatorluğu, MS 13. yüzyılda başlayan Tayland Krallığı'nın saldırılarına ve iç çatışmalara maruz kaldı. Bu dönemdeki zayıflık, imparatorluğun yıkılmasına yol açtı. MS 15. yüzyılda Khmer İmparatorluğu, yavaşça parçalandı ve toprakları Tayland ve Vietnam'a yayıldı. Kamboçya, günümüzdeki sınırlarını kazanana kadar bir dizi farklı krallık ve dış egemenliğin etkisi altında kaldı.
Khmer İmparatorluğu'nun Mirası
Khmer İmparatorluğu, Güneydoğu Asya'nın kültürel ve tarihsel mirasının önemli bir parçasıdır. Angkor döneminde inşa edilen tapınaklar, turistler ve araştırmacılar için hala büyük bir çekim merkezidir. Khmer sanatı ve kültürü, Kamboçya'nın ulusal kimliğinin bir parçasıdır. Ayrıca, Khmer yazısı ve dilinin geliştirilmesi, Kamboçya'da hala kullanılan önemli bir dildir. Khmer İmparatorluğu'nun tarihi, Güneydoğu Asya'nın geçmişini anlamak ve takdir etmek için kritik bir öneme sahiptir.