Kâbil

Kâbil, Afganistan'ın başkenti ve en büyük şehri olan bir metropol şehirdir. Kâbil, Afganistan'ın doğusunda, ülkenin ortasında yer almaktadır ve büyük ölçüde toplumsal, kültürel, ekonomik ve siyasi açıdan önemli bir rol oynamaktadır.

Kâbil کابل
Başkent
Ülke	Afganistan
Vilayet	Kabil Vilayeti
İdare
• Belediye Başkanı	Hamdullah Numani
Yüzölçümü
• Toplam	275 km²
Rakım	1790 m
Nüfus  (2011)
• Toplam	3.895.000
• Yoğunluk	oto/km²
Zaman dilimi	UTC+04.30 (ASZ)

Coğrafi Konum

Kâbil, Afganistan'ın Kabil Vilayeti'nde bulunur. Şehir, Afganistan'ın doğusunda, Hindikuş Dağları'nın eteklerinde ve Helmand Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Kâbil, ülkenin başkenti ve en büyük şehri olarak, Afganistan'ın yönetim merkezi ve en önemli ekonomik ve kültürel merkezlerinden biridir.

Tarih

Kâbil, binlerce yıllık bir geçmişe sahiptir. Antik çağlarda bu bölge, farklı imparatorluklar ve medeniyetlerin hüküm sürdüğü bir yerdi. Bu dönemdeki en bilinen medeniyetler Arkaemenler, Grekler ve Budist Kabil Krallığı'dır.

Ortaçağda, İslam'ın yayılmasıyla birlikte Kâbil, İslam kültürünün ve medeniyetinin önemli bir merkezi haline geldi. Bu dönemde kent, İslam mimarisi ve kültürü ile şekillendi.

Sonraki yüzyıllarda Kâbil, çeşitli İslam devletlerinin yönetimine girdi ve bazen bağımsız bir şehir devleti olarak varlığını sürdürdü. Afganistan, 19. yüzyılın sonlarına doğru İngiliz-Rus Büyük Oyunu'nun bir parçası olarak dış güçlerin müdahalesine sahne oldu.

20. yüzyılın sonlarına doğru Sovyetler Birliği'nin Afganistan'ı işgal etmesi ve ardından Taliban'ın iktidara gelmesi, Kâbil ve Afganistan'ı büyük çapta etkiledi. Taliban döneminde, şehir ciddi yıkıma uğradı ve uluslararası izolasyon yaşadı. 2001 yılında ABD önderliğindeki uluslararası güçlerin Taliban'ı devirmesiyle Kâbil, yeniden inşa sürecine girdi.

Yönetim ve Siyaset

Kâbil, Afganistan'ın başkenti ve en büyük şehri olması nedeniyle ülkenin siyasi ve yönetimsel merkezidir. Afganistan, bir İslam Cumhuriyeti olarak yönetilir ve devlet başkanı tarafından temsil edilir. Afganistan'ın devlet başkanı, ülkenin en yüksek yöneticisidir.

Ekonomi

Kâbil, Afganistan'ın ekonomik hayatının önemli bir parçasını oluşturur. Şehir, ülkenin en büyük iş merkezlerinden biridir ve ticaret, inşaat, hizmet sektörleri ve kamu sektörü dahil olmak üzere çeşitli endüstrilere ev sahipliği yapar. Ayrıca, Kâbil'e bağlı bazı sanayi bölgeleri ve üretim tesisleri de bulunur.

Kültür ve Dil

Kâbil, farklı etnik gruplardan gelen insanların bir arada yaşadığı çok kültürlü bir şehirdir. Afganca (Dari olarak da bilinir) ülkenin resmi dili olarak kabul edilir, ancak Peştunce ve diğer etnik diller de konuşulur.

Şehirde geleneksel Afgan müziği, dansı ve el sanatları hala yaşatılmaktadır. Ayrıca çeşitli dini ve kültürel festival ve etkinlikler düzenlenir.

Zorluklar ve Sorunlar

Kâbil, Afganistan'ın siyasi ve güvenlik sorunlarının merkezindedir. Ülke içindeki çatışmalar, terör saldırıları ve güvenlik tehditleri Kâbil'de sık sık yaşanır. Ayrıca şehir, altyapı eksiklikleri, su ve elektrik kesintileri gibi sorunlarla da karşı karşıya kalmıştır.

Sonuç olarak, Kâbil, Afganistan'ın başkenti ve en büyük şehri olarak ülkenin siyasi, ekonomik ve kültürel hayatının merkezinde yer alır. Ancak şehir, tarihsel olarak birçok zorluk ve çatışma ile karşı karşıya kalmıştır ve hala ciddi güvenlik ve altyapı sorunlarına sahiptir.

Kabil iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	18,8	18,4	26,7	28,7	33,5	36,8	37,7	37,3	35,1	31,6	24,4	20,4	37,7
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	4,5	5,5	12,5	19,2	24,4	30,2	32,1	32,0	28,5	22,4	15,0	8,3	19,5
Ortalama sıcaklık (°C)	−2,3	−0,7	6,3	12,8	17,3	22,8	25,0	24,1	19,7	13,1	5,9	0,6	12,1
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	−7,1	−5,7	0,7	6,0	8,8	12,4	15,3	14,3	9,4	3,9	−1,2	−4,7	4,3
En düşük sıcaklık (°C)	−25,5	−24,8	−12,6	−2,1	0,4	3,1	7,5	6,0	1,0	−3	−9,4	−18,9	−25,5
Ortalama yağış (mm)	34,3	60,1	67,9	71,9	23,4	1,0	6,2	1,6	1,7	3,7	18,6	21,6	312,0