Azeriler
Azeriler, Türk kökenli bir etnik gruptur ve genellikle Azerbaycan Cumhuriyeti'nde yaşarlar. Ayrıca İran, Türkiye, Rusya ve Gürcistan gibi ülkelerde de yaşayan büyük bir Azeri diasporası bulunmaktadır.
Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
---|---|
İran | 15 milyon (Encyclopædia Britannica) 10.9–15 milyon (CIA factbook, Knüppel, Ethnologue, Swietochowski) 12–18 milyon (Elling, Gheissari) |
Azerbaycan | 10.000.000 (2019) |
Türkiye | 800.000-3.000.000 |
Rusya | 2.500.000 (2009) |
Irak | 800.000 (2016) - 1.500.000 |
ABD | 400.000 - 1.000.000 |
Gürcistan | 233.178 (2014) |
Ukrayna | 546.000 (2011) |
Almanya | 400.000 (2011) |
Kanada | 174.000 (2010) |
Kazakistan | 90.000 (2010) |
Danimarka | 56.000 (2010) |
Türkmenistan | 36.586 (1995) |
Hollanda | 20.000 (2010) |
Avusturya | 20.000 (2010) |
Avustralya | 8.300 (2010) |
Estonya | 3.000 (2010) |
Diller | |
Din | |
Tarih
Azerilerin tarihi, Orta Asya'dan Kafkasya'ya kadar uzanmaktadır. İlk olarak 11. yüzyılda kayıtlara geçmişlerdir. Azerbaycan toprakları, tarih boyunca Pers İmparatorluğu, Selçuklu İmparatorluğu, Safevi İmparatorluğu, Rus İmparatorluğu ve Sovyetler Birliği gibi çeşitli imparatorluklar ve devletlerin yönetimi altında kalmıştır.
Dil
Azerice, Azerilerin ana dili ve Türk dilleri ailesine aittir. İran'da yaşayan Azeriler genellikle Farsça konuşurken, Azerbaycan'da ve diğer ülkelerde yaşayanlar genellikle Azerice konuşurlar.
Kültür
Azeri kültürü, Orta Asya, İran ve Kafkasya'nın etkileşiminden kaynaklanan zengin bir karışımdır. Müzik, dans, edebiyat ve geleneksel el sanatları gibi birçok yönüyle benzersizdir. Azerbaycan müziği, özellikle mugam olarak bilinen geleneksel müzik tarzıyla tanınır.
İnanç
Azerilerin çoğunluğu Müslüman'dır, ancak dinî uygulamalarda ve inançlarda çeşitlilik vardır. Azerbaycan'da laik bir devlet yapısı olduğu için din ve devlet işleri genellikle ayrı tutulur.
Mutfak
Azeri mutfağı, et ağırlıklı olup pilav, kebaplar, dolmalar ve çeşitli ekmek çeşitleri gibi lezzetli yemekleriyle tanınır. Börek, plov ve şüyutlu kebap gibi yemekler geleneksel Azeri mutfağının önemli örnekleridir.
Edebiyat
Azeri edebiyatı zengin bir geçmişe sahiptir. 12. yüzyılda yaşamış olan Nizami Ganjavi, Fuzûlî ve Hüseyin Cavid gibi ünlü şairler ve yazarlar, Azerbaycan edebiyatının en önemli isimlerindendir.
Toplumsal Yapı
Geleneksel olarak Azeri toplumu, aileye dayalı bir yapıya sahiptir. Aile büyüklerine saygı önemlidir ve aile içi ilişkiler genellikle sıkıdır. Ancak modernleşme ve kentsel yaşamın artmasıyla birlikte bu yapıda değişiklikler gözlemlenmektedir.
Ekonomi
Azerbaycan, enerji kaynakları, özellikle petrol ve doğalgaz bakımından zengindir. Bu kaynaklar ülkenin ekonomisine büyük katkı sağlamaktadır. Son yıllarda, turizm ve diğer sektörlerde de gelişmeler yaşanmaktadır.
Politika
Azerbaycan, bağımsızlığını 1991 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından kazanmıştır. Ülke, bölgedeki jeopolitik konumu nedeniyle dikkat çekmektedir. Siyasi olarak, Azerbaycan'da otoriter eğilimler gözlemlenmektedir ve insan hakları konusunda endişeler bulunmaktadır.
Diaspora
Azeri diasporası dünya çapında yayılmış durumdadır. Türkiye, İran, Rusya, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde büyük Azeri toplulukları bulunmaktadır. Diasporanın üyeleri genellikle kültürel etkinlikler düzenleyerek geleneklerini yaşatmaya çalışırlar ve Azerbaycan ile olan bağlarını korurlar.