Çing Hanedanı
Çing Hanedanı (Qing veya Ch'ing Hanedanı olarak da bilinir), 1644-1912 yılları arasında Çin'de hüküm süren ve Moğol kökenli bir hanedandır. Çing Hanedanı, Ming Hanedanı'nın yerine geçti ve Çin tarihinde önemli bir dönemi temsil eder. Bu hanedanın kuruluşu, Çin'in Mançu halkı tarafından fethedilmesiyle gerçekleşti ve Çing İmparatorluğu'nun kurulmasına yol açtı.
大清 چىڭ ᡩᠠᡳ᠌ᠴᡳᠩ ᡤᡠᡵᡠᠨ Büyük Çing | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1644-1912 | |||||||||||||||
 Bayrak (1890–1912)
 Arma
| |||||||||||||||
 1820'de Qing Hanedanı toprakları | |||||||||||||||
 1820'de Qing Hanedanı toprakları | |||||||||||||||
| Başkent | Shenyang (1636–1644) Pekin (1644–1912) | ||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Putonghua, Mançuca, Moğolca, Tibetçe, Çağatayca, çok sayıda diğer Çin dili ve bölgesel dil | ||||||||||||||
| Hükûmet | Mutlak Monarşi(1644-1908) Anayasal Monarşi(1908-1912) | ||||||||||||||
| İmparator | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Başbakan | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Nüfus | |||||||||||||||
• Sayılan | 140.000.000 | ||||||||||||||
| Para birimi | Wén (文) Liǎng (兩) Kağıt para (鈔票 chāo piào) | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Kuruluş
Çing Hanedanı'nın kuruluşu, 1616 yılında Nurhaci tarafından kurulan Jin Hanedanı ile başladı. Nurhaci, Mançu halkını birleştirmeye çalışarak kuzeydoğu Çin'deki Ming Hanedanı'na karşı savaş başlattı. 1644 yılında, Li Zicheng liderliğindeki bir isyan sırasında Ming başkenti Pekin düştü ve son Ming hükümdarı Chongzhen intihar etti. Bu durum, Li Zicheng'in başarısız yönetimine ve Nurhaci'nin soyundan gelen Mançu general Wu Sangui'nin işbirliğine yol açtı.
Wu Sangui, Ming başkentini kurtarmak için Mançu hükümetiyle işbirliği yapmayı kabul etti ve Mançuları Pekin'e davet etti. Mançu İmparatoru Shunzhi, Wu Sangui ile işbirliği yaparak Pekin'i ele geçirdi ve Çing İmparatorluğu'nu resmen kurdu. Bu olay, Çing Hanedanı'nın kuruluşunu simgeler ve Çin tarihinde önemli bir döneme işaret eder.
Çing İmparatorluğu Dönemi
Çing İmparatorluğu'nun kuruluşunun ardından, ülke uzun bir dönem istikrar ve büyüme yaşadı. İmparator Shunzhi, Qing hükümetini kurarken Konfüçyüsçülüğü ve Çin geleneklerini benimsemiş ve ülkede halkı memnun edecek reformlar yapmıştır. Bu dönemde, Çin'in sınırları büyük ölçüde genişledi ve Tibet, Doğu Türkistan (şimdi Xinjiang olarak bilinir) ve Moğolistan gibi bölgeler Çing İmparatorluğu'nun egemenliği altına girdi.
Kangxi ve Qianlong Dönemleri
Çing İmparatorluğu'nun en parlak dönemlerinden ikisi Kangxi ve Qianlong dönemleridir. Kangxi, 1661-1722 yılları arasında hükümette kaldı ve Çin'deki istikrarı sürdürdü. Qianlong ise 1735-1796 yılları arasında hükümette kaldı ve Çing İmparatorluğu'nu zirveye taşıdı. Bu dönemde, Çin'in sınırları güneye doğru genişletildi ve Tayvan'ı da dahil edildi. Ayrıca, Çing İmparatorluğu, Batı'dan gelen yabancılarla ticaret yaparak zenginlik ve kültürel alışveriş yaşadı.
Son Dönem ve Düşüş
Çing İmparatorluğu, 19. yüzyılın ortalarında dışsal baskılar ve içsel huzursuzluklarla karşı karşıya kaldı. Opium Savaşları (1839-1842) ve Taiping İsyanı (1850-1864) gibi olaylar, Çing İmparatorluğu'nun zayıflamasına yol açtı. Ayrıca, Batılı devletler ve Japonya ile olan savaşlar, Çing İmparatorluğu'nun toprak kaybetmesine neden oldu.
1900 yılında, Boxer Ayaklanması sırasında yabancı devletler tarafından Pekin işgal edildi ve Çing İmparatorluğu büyük bir tazminat ödemek zorunda kaldı. Son imparator, Pu Yi, 1912'de tahttan feragat etti ve Çing İmparatorluğu resmen sona erdi. Bu olay, Çin Cumhuriyeti'nin kuruluşunu işaret ederken, Çing Hanedanı'nın sonunu simgeler.
Miras ve Kültürel Etkiler
Çing İmparatorluğu, Çin tarihinde önemli bir dönemi temsil eder ve birçok Çin geleneğini ve kültürel öğesini korumuştur. Özellikle Konfüçyüsçülük, Çin toplumunun temel değerleri ve etik kuralları üzerinde büyük bir etkiye sahip olmaya devam etmektedir. Ayrıca Çing İmparatorluğu dönemi, sanat, edebiyat ve mimaride de önemli gelişmelere sahne oldu. Birçok ünlü Çin sanat eseri ve eski Çin yapıları bu döneme dayanmaktadır.